AB - Akdeniz ülkeleri işbirliği toplantısı
2 Aralık 2003Avrupa Birliği’nin Akdeniz ülkeleri ile işbirliği programına Kuzey Afrika ülkeleri, Fas, Tunus, Libya, Cezayir, Mısır; Ortadoğu’dan İsrail, Filistin, Lübnan, Suriye ve Ürdün; ayrıca Türkiye katılıyor. Avrupa Birliği’nin Türkiye ile gümrük birliği var; Fas, Tunus, İsrail ve Ürdün ile gümrük duvarlarının indirilmesine yönelik sözleşmeler yaptı. Mısır ve Cezayir ile de benzeri müzakereler tamamlandı, ancak işbirliği sözleşmeleri henüz yürürlüğe girmedi.
Brüksel, Filistin Özerk Yönetimi ve Lübnan’la ilişkilerini geçici işbirliği sözleşmeleri ile yürütüyor. İşbirliği müzakerelerinin en zor yürüdüğü ülke ise Suriye. Buna karşılık Libya işbirliğine çok hevesli, ancak programa şimdilik gözlemci statüsünde dahil.
AB, Libya’yla ilişkilerini geliştirmek istiyor
BM’nin Libya’ya yönelik yaptırımları kaldırmasından sonra, AB de Libya ile ilişkileri geliştirmek istiyor. AB ülkeleri ile Libya arasındaki ekonomik ilişkiler oldukça gelişmiş durumda. İtalya ham petrol ihtiyacının yarısını Libya’dan karşılıyor, Almanya ise % 13’ünü. Avrupa Birliği Akdeniz’e kıyısı olmasına rağmen Güneydoğu Avrupa ülkeleri Hırvatistan, Bosna-Hersek, Sırbistan/Karadağ ve Arnavutluk ile işbirliğini, Akdeniz programı üzerinden değil, özel İstikrar Paktı programı çerçevesinde yürütüyor.
AB Dönem Başkanı İtalya, Libya ile işbirliğine özel ilgi gösteriyor. Bunun nedeni bu ülke ile yasadışı göçmenleri iade sözleşmesi imzalamak istemesi. Afrikalı binlerce göçmen her yıl Libya kıyılarından İtalya’ya ulaşıyor. AB, Türkiye, Fas ve Cezayir ile de benzer bir sözleşme imzalamak istiyor, ancak şimdiye kadar hiçbirini ikna etmesi mümkün olmadı.
Amaç, ticareti geliştirmek
AB Komisyonu‘nun dış ilişkilerden sorumlu üyesi Chris Patten, Akdeniz ülkeleri ile işbirliği anlaşmalarının ticareti geliştirme amacını güttüğünü belirtiyor. AB, Akdeniz bölgesinde ekonomik kalkınma projelerine 2006 yılına kadar 5 milyar Euro yardım ve 6 milyar Euro kredi verecek. Brüksel buna karşılık, ekonomik ve politik reformlar, aynı zamanda demokratikleşme ve insan haklarında adım atılmasını istiyor.
Birliğin raporlarına göre, demokratik işleyiş sadece Türkiye ve İsrail’de var. Komisyon üyesi Chris Patten, işbirliği sözleşmelerinin hedefinin aynı zamanda uluslararası terörle mücadele olduğunu vurguluyor. Türkiye, Tunus ve Fas’taki son saldırılar bu hedefin önemini ortaya koyuyor. Akdeniz ülkelerinde güvenlik Avrupa Birliği için de çok önemli. Brüksel, Akdeniz ülkeleri ile stratejik işbirliğini ”her şey mümkün, üyelik hariç" ilkesi ile yürütüyor.