AB, İran operasyonuna ihtimal vermiyor

Avrupa Birliği, son olarak geçen hafta Tahran yönetimine jestte bulunmuş ve İran’ın yıllardır başlatmak istediği ticari görüşmelere start vermişti. Bu bir bakıma nükleer anlaşmazlıktaki davranışından dolayı İran’ın ödüllendirilmesi anlamına geliyordu. Tahran yönetimi, Kasım ayında gizlice nükleer silah geliştirmeye çalıştığı iddiasını çürütmek için uranyum zengileştirme çalışmalarını durdurarak uluslararası atom enerjisi ajansı ille iplerin kopmasını son anda önlemişti.

AB Dışişleri Bakanları Konseyi Dönem Başkanı Lüksemburg Dışişleri Bakanı Jean Asselbborn, “İran’a, AB ve dünyanın diğer bölgeleri ile ticaret yapmasının mümkün olduğu anlatılmalıdır’ diyor ve “Ama bu, İran nükleer geliştirme programını sürdürürken bize bir milimetrelik manevra alanı bırakarak olmaz” şeklinde devam ediyor.

ABD yıllardır bundan şüpheleniyor. Bush’un göreve gelmesinden sonra ABD’nin dış politika gündeminde Irak’tan hemen sonra İran ve Kuzey Kore ile olan nükleer anlaşmazlık yer almaya başladı. Washington yönetimi yıllardır İran’ı tehdit ediyor. AB ise siyasi ağırlığını ortaya koyarak, İran’ı nükleer programdan vazgeçirmeye çalışıyor. 2003 yılında konuyla ilgili bir anlaşma imzalanmış ama İran kısa süre sonra mutabakatı bozmuştu.

AB ne düşünüyor?

İran yönetimini geçen yıl ikna etmeyi başaran AB, Washington’un askeri operasyona hazırlandığı iddiasına nasıl tepki gösteriyor? Lüksemburg Dışişleri Bakanı, başarısızlığa uğrayan Irak tecrübesinden sonra böyle bir maceraya ihtimal veremediğini ve ABD’nin bunu ciddi olarak düşündüğünü sanmadığını söylüyor.

Ancak ABD’nin çoktandır savaş planları üzerinde durduğunu Almanya Dışişleri Bakanı Joschka Fischer de dile getirmiş ve Fischer, büyük bir yanılgıya düşebileceği hususunda Tahran yönetimini uyardığını söylemişti. Fischer, bu uyarılarını sonbaharda tekrarlamak zorunda kalmış ve bölgenin istikrarı ve AB ile İran arasındaki işbirliği açısından Tahran’ın bildiğini okumaktan vazgeçmesi gerektiğini ifade etmişti.

Irak’taki başarısızlığına rağmen Washington’un savaş macerasını göze alabileceği belirtilirken, İran’ın nükleer silah geliştirmesinden korkan İsrail de çoktandır ABD’yi sert ve kesin tavır takınmaya zorluyor. Washington yönetiminin askeri müdahale planlarının ciddiya alınması gerektiğini söyleyen Alman Sosyal Demokrat Partisi Meclis Grubu Dış Politika Sözcüsü Gernot Erler, ABD’nin İran’a sızdırdığı özel timlerle keşif çalışması yaptığına dair haberlerden tedirgin olduğunu dile getirdi. Erler, DW televizyonuna verdiği demeçte, “ABD’nin nükleer anlaşmazlığın diplomatik yollardan çözümlenebileceğine güvenmemesinin son derece üzücü olduğunu söyledi.

İran’ın tepkisi

İran yönetimi ise Washington’dan gelen tehditlere aldırmıyor. İran Savunma Bakanı Alli Şamhani, her türlü askeri müdahaleyi önleyecek kadar güçlü olduklarını söyledi. “Öyle güçlüyüz ki, hiçbir ülke bize saldırmayı göze alamaz” diyen Savunma Bakanı, İran’ın askeri gücünden kimsenin haberi olmadığını ve ellerindeki caydırma potansiyelinin her türlü düşmanı sindirmeye yeteceğini iddia etti.