AB – Orta Asya ilişkilerinde yeni dönem

AB Troykası ve Orta Asya ülkeleri dışişleri bakanları 4. dönem toplantısı Kazakistan'ın başkenti Astana'da yapıldı. Almanya Dışişleri Bakanı Frank-Walter Steinmeier, görüşmelere ilişkin ortak basın toplatısında, AB ile Orta Asya ülkeleri arasındaki ilişkilerin genişletilmesi ve geliştirilmesi zamanının geldiğini söyledi. Zirveye, AB adına Dönem Başkanı Almanya’nın Dışişleri Bakanı Steinmeier, Avrupa Komisyonu’nun Dış İlişkilerden Sorumlu Üyesi Benita Ferrero-Waldner ve AB Komisyonu’nun Orta Asya Özel Temsilcisi Pieerre Morel ile birlikte Kazakistan, Kırgızistan, Tacikstan, Türkmenistan ve Özbekistan’ın dışişleri bakanları katıldı.

Steinmeier, görüşmelerde Orta Asya ülkelerinde demokratik ve hukuksal ilkelerin tatmin edici düzeyde geliştirilmesi, insan hakları konusunda karşılıklı fikir alışverişi, Orta Asya ülkelerinin toplumsal ve ekonomik gelişimi, serbest ticaret ve yatırım, ortak tehlikelere karşı mücadelede bölgesel işbirliği gibi konuların ele alındığını belirtti. AB'nin Orta Asya ülkeleriyle ilişkileri daha da geliştirmek ve genişletmek amacında olduğunu bildiren Steinmeier, haziran ayında yapılacak AB - Orta Asya ülkeleri toplantısında, AB'nin 2007-2013 yıllarını kapsayan yeni Orta Asya stratejisinin kabul edilmesinin planladığını kaydetti.

AB, özellikle Orta Asya cumhuriyetleriyle enerji alanındaki işbirliğiyle ilgileniyor. Dünya rezervlerinin yüzde 5’i, özellikle petrol ve doğalgaz bu bölgeden karşılanıyor. 15 milyon nüfusuyla Batı Avrupa büyüklüğünde bir yüz ölçüme sahip Kazakistan ise doğal kaynaklar bakımından başı çekiyor. Ancak gözlemciler, Çin’in Orta Asya cumhuriyetlerine önkoşulsuz kredi teklifleri yapabileceği ve bu yüzden Orta Asya cumhuriyetlerinin AB’ye yaklaşma ve değişim isteğini kısa süre içinde yitirebileceği konusunda uyarıyor.

Özbekistan’a insan hakları uyarısı

Astana’da yapılan görüşmeler çerçevesinde, AB Komisyonu yetkilisi Benita Ferrero-Waldner, Almanya Dışişleri Bakanı Steinmeier ve AB Komisyonu’nun Orta Asya Özel Temsilcisi Pieerre Morel, Özbekistan Dışişleri Bakanı Vladimir Norov ile biraraya geldi. Görüşme sırasında, Özbekistan’ın başını ağrıtan konulara değinildi.

Özbekistan’da iki yıl önce silahlı kişiler, Andican hapishanesini basarak yüzlerce kişiyi serbest bırakmıştı. Özbek güvenlik güçleri, giderek büyüyen olaylar sırasında kent merkezinde toplanan binlerce göstericinin üzerine ateş açmış, meydana gelen olaylarda onlarca kişi hayatını kaybetmişti. Özbek yönetimi, konuyla ilgili gerekli itinayı göstermediği için AB’nin yaptırımlarıyla karşılaştı.

Dışişleri Bakanı Steinmeier, ambargoların kaldırılması için Taşkent yönetiminin öncelikle bazı şartları yerine getirmesi gerektiğini belirterek, Özbekistan ile insan hakları konusunda düzenli bir iletişim sağlayabilmenin önemli olduğunu kaydetti.