AB ortak savunma peşinde

AB ülkeleri savunma bakanları gayri resmi toplantısı, Almanya Savunma Bakanı Franz Josef Jung'un başkanlığında, Almanya'nın Wiesbaden kentinde başladı. İki gün sürecek toplantıya, Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül de katılıyor. Toplantıya, AB'ye aday ülkeler Türkiye, Hırvatistan ve Makedonya'nın savunma bakanlarıyla Norveç ve İzlanda savunma bakanları da davet edildi. Toplantıya ayrıca, AB Ortak Savunma ve Dış Politika Yüksek Temsilcisi Javier Solana ile NATO Genel Sekreteri Jaap de Hoop Scheffer de iştirak ediyor.

Bakan Jung, toplantıdan önce yaptığı açıklamada, Bosna-Hersek'te görev yapan 6 bin 500 AB askerinin sayısının kademeli olarak azaltılacağını belirterek, iki tabur askerin çekilmesinden sonra bu ülkede 2 bin 500 asker kalacağını söyledi.

Avrupa güvenlik ve savunma politikasının güçlendirilmesi konusunun ağırlıklı olarak ele alındığı toplantıda, Balkanlar'da istikrarın sağlanmasıyla Bosna-Hersek ve Kosova'daki gelişmelerin ışığında AB ve NATO arasındaki işbirliğinin teşvik edilmesi konusu görüşülecek. AB ve BM arasındaki askeri işbirliğinin de masaya yatırılacağı toplantıda, askeri potansiyelin ve Avrupa Savunma Ajansı'nın geliştirilmesi konuları da ele alınacak.

Üyeler asker sağlıyor

Savunma bakanları, AB içinde uzun süredir önemli bir rol üstlenmiyor. Bunda birlik üyesi ülkelerden İngiltere’nin etkisi büyük. Zira İngiltere AB’nin NATO’ya rakip olmasını istemiyor. Ancak bu durum şimdi yavaş yavaş değişiyor. AB üyesi ülkeler savunma konusunda ortak bir paydada buluşmaya kararlı.

Birliğin ordu kurması ya da bir AB Savunma Bakanı’nın atanması ihtimali şu an için uzak. Bu nedenle AB üyeleri savunma konularında ‘bireysel’ tavırlar sergiliyor. Ancak AB üyesi ülkelerin giderek daha çok yurt dışı operasyonlara katılmaları, dünyada barışın sağlanmasında AB’ye duyulan ihtiyacın arttığının göstergesi. Kongo, Bosna Hersek ve Kosova, AB üyesi ülkelerin asker gönderdiği bölgelerder sadece bazıları. Dünya genelinde AB’nin iştirak ettiği askeri ya da sivil operasyon sayısı 14.

AB’nin askeri komsiyonunu, üye ülkelerin üst düzey askeri yetkililerinden mürekkep. Askeri komisyon, AB Ortak Güvenlik ve Dış Politika Yüksek Temsilcisi Javier Solana ile birlikte AB’nin katılacağı yurt dışı operasyonlarını ele alıyor. Son kertede karar verenler ise AB dışişleri veya savunma bakanları. Yurt dışı operasyonlarının asker ve finansman ihtiyacı üye ülkeler tarafından karşılanıyor. Bununla birlikte AB, yaklaşık 1500 kişilik acil müdahale birlikleri kurmaya hazırlanıyor.

NATO ve nükleer güç tartışmaları

Diğer taraftan AB, savunma politikasında daha fazla işbirliğinin yollarını arıyor. Bu işbirliği arayışının temelinde ise mali nedenler yatıyor. AP’nin Hıristiyan Demokrat Partili milletvekili Karl von Wogau bunu şöyle açıklıyor: “AB üyesi 27 ülke yılda 170 milyar euro harcıyor. İki milyon askerimiz, 10 bin tankımız, 3 bin de savaş uçağımız var.”

AB savunma bakanlarının gündeminde olan bir başka konu ise AB ile NATO arasında sınır çizilmesi. AB üyesi birçok ülke aynı zamanda NATO’ya da üye. Bu da ABD’nin NATO içinde AB’nin ağırlığının artmasından endişe etmesine neden oluyor.

Birlik içinde tartışılan bir başka mesele de güvenlik politikasında nükleer gücün kullanılması. Fransa’da cumhurbaşkanı adaylarından muhafazakar Nicolas Sarkozy, seçimleri kazanması halinde ülkesinin nükleer güç potansiyelini güvence altına alarak, komşu ülkelere de bundan yararlanma olanağı sunacağını duyurdu. AB ülkelerinin savunma alanında daha fazla işbirliğine gitmesi gerektiğini vurgulayan Sarkozy, bu nükleer güç garantisinden hangi ülkenin nasıl yararlanacağı konusunun ise tartışılması gerektiğini belirtti.