ABD, BM reformlarında değişiklik istiyor

Amerika Birleşik Devletleri’nin Birleşmiş Milletler nezdindeki yeni büyükelçisinin 190 meslektaşına gönderdiği yazı, sanki John Bolton bu göreve atanıncaya kadar Amerika Birleşik Devletleri’nin Birleşmiş Milletler üyesi olmadığı ve var olan reform taslağının hazırlık toplantılarına hiç katılmadığı izlenimi yaratıyor.

John Bolton, altı ay zarfında pazarlığı yapılan hiçbir şeyi beğenmiyor. Bu nedenle, yaptığı değişiklik önerilerinin kapsamı da şu ana kadar geçerli taslak kadar geniş; tam 40 sayfa. Amerikalılar’ın sunduğu yeni belgede, Washington’un bugüne kadar beğenmediği herşeyin üstü çizilmiş. Ne varlıklı ülkelerin yüzde 0,7 oranında kalkınma yardımı yapmalarından söz ediliyor ne de yoksulluk ve AIDS’le mücadeleden.

“BM küçülsün”

Raporda, nükleer güçlerin silahsızlanma yükümlülükleri ve iklimin iyileştirilmesi ortadan kalkıyor. Bunun yerine Birleşmiş Milletler yönetiminin küçültülmesi ve daha iyi denetlenmesi gereğinden söz ediliyor Bolton’un taslağında. İnsan Hakları Konseyi ve teröre karşı mücadele ön plana çıkıyor, silahsızlanmanın yerini, nükleer silahların yayılmasının engellenmesi alıyor.

Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin adının anılması bile Bush yönetimini rahatsız ediyor. New York’un yeni güçlü adamına göre, bu girişim geç kalınan bir girişim değil, çünkü Birleşmiş Milletler reformu kısa vadeli bir iş değil. Bolton bu bağlamda, “Birleşmiş Milletler reformu şu an için yapılmıyor, ebediyen var olacak” diyor.

Ama BM’nin yeniden yapılanması hedefiyle hazırlanan reform önerilerinin görüşüleceği Eylül’deki toplantıya kısa bir süre kaldığı için, Bolton meslektaşlarının gece gündüz çalışmasını istiyor. Mektubunun son cümlesi, son tartışmalara şahsen katılacağı ve bunu diğer büyükelçilerden de beklediği yönünde.

Diğer üyelerden tepki

ABD’nin sunduğu bu kapsamlı değişiklik önerileri ise diğer üyelerinden tepki geldi. Daha önce bazı değişiklik önergeleri veren Pakistan Büyükelçisi, ABD’den son dakikada gelen bu bütünsel eleştiriye şaşırdığını dile getirdi.

Almanya ise bazı değişikliklere razı olmasına karşın, Washington’dan gelen azami talepleri de aşırı buluyor. Ve şimdi diplomatlar, Washington’un sonsuz talepler kutusunun ağzını yeniden açmasından ve bu şekilde zorlukla bulunan uzlaşmaların bozulacağından korkuyor.

ABD’nin taktiği

Bu, Amerika Birleşik Devletleri’nin Güvenlik Konseyi reformunu sabote etmekte başarıyla kullandığı stratejinin aynısı. Buna rağmen, Genel Kurul Başkanı Jean Ping, reform taslağındaki bazı maddeleri kurtarma çabasında. Tüm dünyanın bir kıpırdanma olacağı umudunda olduğunu dile getiren Ping, “Kamuoyunun beklentisi, hükümetleri karar almaya zorlayacak. Reformun iddialı olacağı, fakat gerçekdışı olmayacağına inanıyorum” dedi.

Jean Ping, aralarında Amerika Birleşik Devletleri’nin de bulunduğu veto devletleri ve etrafındaki çekirdek grubu, 14 Eylül’e kadar oylanmış ve oylanabilecek bir belge üzerinde anlaşmaya zorlamak istiyor. John Bolton, bu belgenin nasıl olması gerektiğini şimdiden biliyor: Kendi kaleminden çıkan ve üç sayfayı geçmeyen bir belge.