ABD, DTÖ'nün kararına boyun eğdi

Global ticaret kurallarına aykırı olan bu himayecilik tedbirleri nedeniyle Avrupa Birliği misilleme kararı almış ve çelik ürünleri ithalatından aldığı haksız gümrük vergisi kaldırması için ABD’ne mühlet vermişti. Dünya Ticaret Örgütü’nün tanıdığı süre 15 Aralık’ta dolacak ve Washington yönetiminin yükselttiği gümrük duvarından mağdur olan ülkeler ticari misilleme başlatabilecekti.

Başkan Bush, hür ve adil dünya ticaretinden ABD’nin karlı çıkacağını söylüyor, ama bundan 20 ay önce hür ticaret ilkelerini neden ihlal ettiğini açıklamıyordu. ABD’ye ithal edilen çelik mamüllerinden %30’a varan oranda gümrük alınmasını öngören uygulama 2002 yılının mart ayında başlatılmıştı ve tesislerini ihmal eden Amerikan şirketlerinin uluslararası rekabete dayanıklı hale gelebilmeleri için üç yıl ithal malı çelikten korunmasını öngörüyordu.

Dış Ticaret müsteşarı Bob Zoellick, aradan geçen süre içinde Amerikan fabrikalarının modernize edildiğini ve AB’nin Amerikan ürünleri için kararlaştırdığı yaklaşık 2,5 milyar euroluk cezai gümrük vergisinin, uygulamaya son verilmesinde rol oynamadığını söylüyordu.

Amerikan çelik endüstrisi bundan 20 ay önce ağır bir kriz geçirmekteydi. 1997 yılından bu yana 44 şirket iflas etmişti. Aradan geçen süre zarfında kapasite fazlası tasfiye edildi, işgücü verimliliği %12, çelik ürünlerinin fiyati ise %15 ila 30 arasında arttı. Dış ticaret müsteşarı Zoellick bu branşta faaliyet gösteren şirketlerin hisse senetlerinin hızla değer kazandığına işaret ediyor.

Başkan Bush, 2004 seçiminde önemli rol oynaması beklenen Ohio, West Virginia ve Pennsylvania eyaletlerindeki 150 bin çelik işçisinin geleceğini düşünmek durumundaydı. Ama Florida eyaletindeki narenciye üreticisi de AB’nin ticari misillemesi yüzünden önemli bir ihracat pazarını kaybetme tehlikesiyle karşılaşmıştı.

Florida’nın son başkanlık seçiminin kaderini tayin ettiği hatırlardadır. Çelik ithalatından alınan ek gümrük vergisinin kaldırılması Bush’un Beyaz Saray’daki geleceğini nasıl etkiler bilinmez. Bütün taraflara çok pahalıya geleceği kuşku götürmeyen Avrupa ile ABD arasındaki ticari savaş tehlikesi hiç olmazsa şimdilik önlenebildi.