ABD köşeye sıkıştı
14 Aralık 2005
Avrupa Konseyi araştırma komisyonunun dün sunduğu rapor CIA’in Avrupa’daki uygulamalarıyla ilgili şüpheleri güçlendirdi. Komisyon’un İsviçreli Başkanı Dick Marty, Amerikan Merkezi Haber Alma Teşkilatı CIA’in Avrupa’da terör zanlılarını kaçırarak uçaklarla çeşitli ülkelere götürüp getirdiği yönünde bulgular olduğunu, toplanılan bilgilerin, CIA uygulamaları konusundaki iddiaları daha da inandırıcı hale getirdiğini belirtti. Marty diğer yandan, Avrupa’da gizli hapishanelerde tutulan terör zanlısı kalmadığına inandığını, konuyla ilgili haberlerin kamuoyuna yansımasının ardından kasım ayı başında terör zanlılarının Kuzey Afrika’ya, muhtemelen Fas’a nakledildiğini tahmin ettiklerini söyledi.
"İstihbarat birimleri biliyordu"
Komisyon Başkanı, Avrupa istihbarat birimlerinin CIA uygulamalarıyla ilgili bilgi sahibi olduğuna inandığını belirterek, ‚’Açıkça görülüyor ki CIA ile işbirliği, basit bir bilgi alışverişinden ibaret olmamıştır. Bu tür uygulamaların belli bir işbirliği olmadan gerçekleşmesi kolay değil’’ dedi.
Marty, Avrupa hükümetlerinin bu yasadışı uygulamalara bulaşmış olup olmadığını söyleyebilmek için ise henüz erken olduğunu söyledi. İstihbarat birimlerinin CIA ile işbirliğinin kapsamı konusunda hükümetlere bilgi vermemiş olabileceğini belirten Marty, ‚’Aksi takdirde, eldeki bulguların gerçekliği kanıtlanırsa ilgili devletler, insan hakları konusundaki yükümlülüklerini ciddi bir şekilde ihlal ettikleri suçlamasıyla karşı karşıya kalacaklardır’’ dedi.
ABD'ye eleştiri
Avrupa Konseyi Araştırma Komisyonu Başkanı, ABD’yi de eleştirerek, Amerikan Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice’ın Avrupa gezisi sırasında suçlamalarla ilgili bir açıklamada bulunmamasını üzüntüyle karşıladığını belirtti.
Dick Marty başkanlığında Komisyon’un araştırmaları sürecek ve Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi’nde 2006’nın başlarında özel bir oturum düzenlenecek. Yapılan araştırmaların şüphelerin doğruluğunu kanıtlaması durumunda mağdur kişilerin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvurarak tazminat talep etme hakkı doğacak.
El Masri olayı
Bu arada Almanya’da CIA tartışmaları Halid el Masri olayına odaklanmış durumda. Lübnan asıllı Alman vatandaşı, CIA tarafından kaçırılarak sorgulanmak üzere Afganistan’a götürüldüğünü, burada beş ay tutulduktan sonra geçtiğimiz yıl Mayıs ayında serbest bırakıldığını ileri sürüyor. Alman Dış İstihbarat Teşkilatı, el Masri’nin kaçırılmasından ancak serbest bırakıldıktan 14 ay sonra haberdar olunduğunu açıkladı. Olayın yaşandığı dönemde iktidarda olan Sosyaldemokrat Parti’den dış politika yetkilileri El Masri’nin avukatının yazdığı mektup aracılığıyla olaydan haberdar olunduğunu ve el Masri’nin konuyla ilgili 17 Haziran 2004’te sorgulandığını belirttiler. Alman hükümeti bugün konuyla ilgili federal meclise ayrıntılı bilgi vererek iç siyasi baskıyı hafifletmeye çalışacak. Olayın yaşandığı dönemde Başbakanlık Başmüsteşarı olan şimdiki Dışişleri Bakanı Frank-Walter Steinmeier, Adalet Bakanı Brigitte Zypries ve İçişleri Bakanı Wolfgang Schaeuble bugün mecliste bir özel oturumda soruları yanıtlayacak, ardından mecliste bir tartışma oturumu düzenlenecek.