ABD, uluslararası destek arayışında

Dün Bağdat’ta Amerikan Merkez Karargahı’na yönelik saldırı, Irak’taki güvenlik sorununun boyutlarını bir kez daha gözler önüne serdi. Koalisyon güçleri, Saddam Hüseyin’e açtıkları savaşı kazansalar da, devrik diktatörü demir parmaklıkların ardına koysalar da, ülke şiddet olayları ile çalkalanmaya devam ediyor. Pekala sorunların üstesinden nasıl gelinecek? Şiiler, demokrasiye daha hızlı ve doğrudan geçilmesini talep ederken, ABD, BM’ye Irak’ta daha etkin bir rol vermeye hazır olduğu mesajını veriyor. DW’den Peter Philipp’in yorumunu sunuyoruz:

Irak ve bütün Ortadoğu’ya özgürlük ve demokrasi getirme vaatleri veren ABD Başkanı George W. Bush, herhalde günün birinde Iraklı bir Şii liderin, Washington’a demokrasi dersi vermeye kalkacağını tasavvur bile edemezdi. Bugüne kadar daha çok itidalli davranan ve yandaşlarını koalisyon güçlerine karşı kışkırtmayan, ülkedeki Şiilerin dini lideri Ayetullah Sistani, şimdi Şiileri sokaklara dökerek hür seçimler için gösteriler düzenliyor. Ülkede idareyi haziran sonunda Iraklılar’a devretmeye hazırlanan sivil yönetici Paul Bremer ise, sözkonusu geçici yönetimin hür ve demokratik seçimler ile belirlenmesinin çok erken ve teknik açıdan imkansız olduğunu belirtiyor.

Geçici hükümetin, bir anlamda atama yoluyla göreve gelmesi ve hür seçimleri düzenlemesi öngörülüyor. Sandıktan çıkacak sonuç ile oluşacak parlamentonun ise, demokratik seçimler ile göreve gelen ilk hükümeti oluşturması planlanıyor. Bütün bunların Sistani’nin istediği gibi beş aylık bir dönemde gerçekleştirilmesi ise imkansız gözüküyor.

Diğer yandan, Amerikalılar’ın Irak’ta gerekenden daha uzun bir süre resmi sorumluluğu taşımak istemediği ve bu sorumluluğu Iraklılar’a devretmeye gerçekten niyetli olduğuna inanmamak için pek fazla neden yok. Özellikle de, böyle bir adımın ülkede bir derece istikrar sağlayacağı gözönünde bulundurulursa.

Ancak hergün düzenlenen saldırılar ortalığı bulandırmaya devam ediyor. Dün Bağdat’ta düzenlenen ağır saldırı da, BM’yi geçiş döneminde daha büyük rol üstlenmeye ikna etmeye çalışan Bremer’in planlarına pek yardımcı olmamıştır.

BM Genel Sekreteri Kofi Annan, Afganistan’da başarılı bir bilanço çıkaran temsilcisi Lakdar İbrahimi’yi, Irak konusunda baş danışmanı olarak atadı, ancak daha ne gibi adımlar atacağı, ya da “atabileceği” henüz açıkta.

BM, geçen Ağustos ayında Irak’ta bir dizi saldırıya hedef olduktan sonra, yabancı personelini ülkeden geri çekmişti. Personelin Irak’a geri gönderilmesi için, daha fazla güvenlik şart koşuluyor. Ancak günümüzde bu güvenliği sadece işgal güçleri sağlayabilir. Öte yandan işgalci kuvvetlerin korumasından yararlanırsa, BM’nin inandırıcılığı zedelenir. Ve görünürde de Irak’ta görev yapacak tarafsız bir uluslararası güç gözükmüyor.

BM’nin, Geçici Hükümetin göreve gelmesi ile etkin hale geçmesi, Irak’ta tek olası çözüm gibi gözüküyor.