ABD ve Çin arasında temkinli yakınlaşma

Büyük bir ekonomik atılımın getirdiği rüzgarı arkasına alarak uluslararası askeri ve siyasi arenada giderek ağırlığını artıran Çin ile tek süper güç ABD arasındaki ilişkiler uluslararası alanda giderek daha büyük bir merakla izleniyor. ABD Başkanı George Bush ile Çin Devlet Başkanı Hu Jintao arasında dün Beyaz Saray’da gerçekleşen görüşmede bir yandan rekabet alanlarında karşılıklı nazik uyarılar gönderilirken diğer yanda uluslararası konularda işbirliğinin geliştirilmesi için adımlar atılması kararlaştırıldı.

ABD Başkanı George Bush, ABD ile Çin’in engin bir denizle birbirinden ayrılan ama küresel ekonomi yoluyla birbirine sıkıca bağlı iki ülke olduğunu belirterek, bu bağın her iki ülke halkları için de fırsatlar sunduğunu söyledi. Bush, “ABD, barışçı ve müreffeh bir Çin’in, uluslararası kuruluşları uluslararası sistemin hissedarları olarak destekleyen bir Çin’in ortaya çıkışını memnuniyetle karşılamaktadır. Halklarımız pekçok stratejik çıkarı paylaşmaktadır“ dedi.

İran krizi

İki lider arasındaki görüşmenin en merakla beklenen kısmı İran konusunda verilecek mesajdı. İran’a karşı BM Güvenlik Konseyi’nin askeri müdahaleye olanak tanıyan yedinci maddesini işletmek isteyen Bush, bu konuyu Çin Devlet Başkanı’na da ilettiğini söyledi. Bush, Hu Jintao’ya, bunun İran’a net bir mesaj göndereceğini söylediğini belirtti.

Çin Devlet Başkanı ise görüşme sonrasında doğrudan İran konusunda bir değerlendirmede bulunmadı. Hu Jintao, Çin’in eş haklara sahip bir partner olarak ABD ile pekçok alanda işbirliği yapmaya hazır olduğunu belirtti ve sorunların diplomatik yollardan çözülmesini destekleyeceklerini vurguladı. Hu Jintao, “Kore yarımadasındaki nükleer sorun ve İran’ın nükleer programı ile ilgili anlaşmazlığın diplomatik müzakereler yoluyla barışçı çözümü için ABD ve diğer taraflarla birlikte çalışmayı sürdürmeye hazırız“ dedi.

Tayvan sorunu

Görüşmelerin bir başka önemli konusu Tayvan’dı. Hu Jintao Tayvan konusunda ABD’ye uyarı niteliğinde mesajlar verdi. Tayvan’ın Çin’in ayrılmaz bir parçası olduğunu belirten Hu Jintao, barışçı yollardan yeniden birleşme için her tür samimi çabayı göstermeye devam edeceklerini, ancak hiç kimsenin Tayvan’ı Çin’den ayırmaya kalkışmasına da izin vermeyeceklerini belirtti.

Ekonomik anlaşmazlıklar

İki ülke arasında tartışmalı bir başka konu da ABD aleyhinde giderek artan dış ticaret açığı. Başkan Bush, Çinli meslektaşına Çin para birimi yuanın değerinin yükseltilmesi talebini yineledi. Çin geçtiğimiz yıl temmuz ayında yuanın değerini yükseltmiş, ancak Çin ile ticaret açığı 201 milyar dolara ulaşan ABD bunu yeterli bulmamıştı.

Çin Devlet Başkanı ise döviz kurları konusunda reformu genişletmek, ithalatı artırmak, piyasayı dış yatırıma ve rekabete daha fazla açmak ve telif haklarını daha güçlü bir şekilde korumak için adımlar atacakları sözünü verdi.