ABD'de seçim yarışı kızışıyor

ABD Başkanı George Bush’un yaptığı Ulusa Sesleniş konuşmasının ardından ABD’de başkanlık seçimleri daha da kızıştı. Demokratlar’ın konuşmaya gösterdikleri tepki seçim yılının hareketli geçeceğini gösteriyor. Ancak Demokratlar henüz Bush’un karşısına çıkaracakları başkan adayını belirlemedi. Sadece Iowa Eyaleti’nde yaptıkları ön seçimle Bush’la yarışta ”start” aldılar. Ve bu yarışın ilk galibi John Kerry oldu ve favori olarak gösterilen Harward Dean’i de geride bıraktı.

Ülkedeki siyasi tabloya bakıldığında ise başkanlık yarışının oldukça çekişmeli geçeceği görülüyor. Çünkü, Amerikan halkı iki parti arasında neredeyse eşit bölünmüş durumda. Bunun en somut kanıtı da ülke genelindeki valilerin dağılımı. Federal yönetim sistemine sahip Amerika’da, 50 eyaletin 26’sı Cumhuriyetçi ve 24’ü Demokrat partili.

Tek gösterge bu değil. Gallup’un geçen yıl yaptığı kamuoyu araştırmasında Amerikalılar’ın yüzde 32’sinin Demokrat, yüzde 33’nün Cumhuriyetçi ve geriye kalan yüzde 34’ü de bağımsız olduğu sonucu ortaya çıkmış. Ancak bağımsızlar için soru bir kez daha yenileniyor. Bu kez, hangi partiye daha yakın oldukları soruluyor. Bu soru ardından ise Amerikan halkının yüzde 45,1’i Cumhuriyetçi, diğer yüzde 44,7’si Demokrat partili olduğunu gösteriyor.

Amerikan Kongresi‘ne baktığımızda da tablo çok farklı değil. Senato’da 49-51, Cumhuriyetçiler çoğunlukda olurken, Temsilciler Meclisi‘nde ise yüzde 52,6 Cumhuriyetçiler ve yüzde 46,4 Demokratlar‘ın hakimiyeti var. Yani yönetimin hiçbir mevkiinde Demokratlar ve Cumhuriyetçiler arasında ezici bir fark görmek mümkün olmuyor.

Cumhuriyetçiler’in tek adayı: Bush

ABD’de partilerin aday belirlemesi ise oldukça karmaşık bir süreç gerektiriyor. Ama bu muhalefet için geçerli. Amerikan Başkanı Bush’un kendi partisinden bir rakibi olmadığı için Kasım 2004 seçimlerinde Cumhuriyetçi Parti‘nin başkan adayı belli – George W. Bush.

Demokratlar ise Bush’a başkanlık yarışına giren sekiz adayın arasından hangisini seçip ulusal seçimde partiyi temsil etmek üzere seçeceklerini belirleyecekler. Partinin adayını belirlemek için de ilk tur ön eleme de adını verebileceğimiz ”mahalli parti meclis toplantılarında ilk tercihler” yapıldı. 19 Ocak‘ta Iowa’da Demokrat Partililer, adaylar arasında tercihlerini yaptılar.

Başkan adayı nasıl belirleniyor?

Demokrat Parti‘ye kayıtlı olmayanlar bu süreçte rol alamıyorlar. Demokrat Parti adayları arasında nihai hedefte partinin adayını belirlemek için oy kullanmak için de partiye kayıtlı olmak gerekiyor. Ve Iowa’daki tercihin nasıl yapıldığına bakarsak, Demokrat Parti‘ye üye olanlar okullarda, kiliselerde, evlerde toplanıp destekledikleri adaylar için grup oluşturdular.

Sandığa atılan bir oy yok, ama bu oluşturulan gruplar sonra eyaletin başkentinde Demokrat Parti merkez ofisine telefonla bildiriliyor ve sonrasında da hangi adayın daha çok kendi tarafında grup topladığının saptanması ile son buluyor. Ama bu sistem eyaletten eyalete de farklılık gösteriyor. Ancak, parti üyelerinin bu ön tercihlerinde tek bir amaç var: O da 26-29 Temmuz’da Boston’da yapılacak Demokrat Parti‘nin Ulusal Kongresi‘nde partinin adayını belirleyecek 4,315 delegeyi seçmek.

Iowa’da ilk tercihler yapıldıktan sonra, şimdi sıra 27 Ocak’ta New Hampshire, 3 Şubat’ta "süper yedili" diye bilinen New Mexico, Arizona, Delaware, Missouri, North Dakota, Oklahoma, South Carolina ve 2 Mart’ta "süper onlu" da derken, Temmuz’a kadar ülke genelinde bu süreci tamamlamakta. Eyaletlerde, Demokrat Parti üyelerinin tercihlerini yaptıktan sonra, Temmuz ayında kongrede en çok delegeyi toplayan aday partinin başkan adayı olma ünvanını alıyor.