ABD'de terör zanlılarına tecrit

Yasir Hamdi Afganistan’da elinde silah Amerikan birlikleriyle savaşırken yakalanmıştı. Jose Padilla ise Chicago havalimanında yakayı ele vermişti. Terörist zanlısı olarak aranmakta olan Padilla’nın ABD’nde bombalı suikast düzenlemeye teşebbüs ettiğini Amerikan Adalet Bakanı John Ashcroft açıklamıştı.

Birbirinden son derece farklı görünmekle birlikte iki tutuklama arasında bazı benzerlikler de bulunuyor. Zanlıların ikisi de Amerikan vatandaşı. Her ikisi de kanun kaçağı savaşçı olarak tanımlanıyor ve iki yıldır Güney Carolina Eyaleti‘ndeki bir askeri cezaevinde tutuluyor. Hücreye kapatılıp tamamen tecrit edilen iki zanlının da, kısa süre önce avukatlarıyla yaptıkları görüşmeye kadar kimse ile irtibat kurmasına izin verilmiyordu.

Hamdi ve Padilla hakkındaki kararı, şimdi Amerikan Yüksek Mahkemesi‘nin vermesi bekleniyor. Amerikan Adalet Bakanlığı’nın eski görevlilerinden Kendall Coffey CNN televizyonunda yaptığı açıklamada, ”Belki de son 60 yılın en önemli davasına tanık olacağız. Milli güvenlik endişeleriyle bireyin özgürlüğü arasında sınav vereceğiz” değerlendirmesini yaptı.

Bush yönetiminin uygulamaları

Bush yönetimi, terörle mücadelenin ABD topraklarını savaş meydanına çevirdiğini ve Başkan’ın ülkeyi korumak için terörist zanlılarını tutuklatabileceği tezini benimsiyor. Avukat Frank Dunham ise ”yasadışı savaşçı” kavramının tarifi yüzünden mahkemeyle tartışmıştı. Dunham’ın ”Yasir Hamdi yasadışı savaşçı olarak tanımlanıyor, ne demekse...” şeklindeki sözlerine yargıç Scalia, ”Bu kavram İngilizce olup, savaşan kimse demektir. Bu kelimeyi mi tartışacağız” karşılığını vermişti.

Sanık avukatları, Başkan‘ın hiçbir Amerikalı‘yı vatandaşlık hakkından mahrum edemeyeceğini söylüyorlar. Padilla’nın avukatı Jenny Martinez, ”Terörle mücadele son derece ciddi bir konu da olsa, bu ülkenin nice badireler atlattığı unutulmamalı. Ve Yüksek Mahkeme tarihte hiçbir zaman Amerikan vatandaşlarına istediğini yapabilmesi için Başkan’a açık çek vermedi” diyor.

Vatandaşlık haklarını kısıtlama yetkisi sadece Kongre’ye ait. Devletler hukuku uzmanı Ruth Wedgewood, Amerikan Parlamentosu‘nun Başkan adına bu adımı çoktan attığını belirterek ”11 Eylül’den hemen sonra Kongre, gelebilecek saldırılardan korunmak amacıyla her devlet, kuruluş ve şahısa karşı kuvvet kullanabilmesi için Başkan’a tam yetki vermişti" diyor.

Mahkemenin kararı bekleniyor

Yasir Hamdi, Afganistan’da yakalandığı için davasına yetkili eyalet mahkemesinde bakılacak. Padilla’nın durumu ise farklı New York’taki bir Federal Mahkeme Mart ayında, Padilla hakkında ya dava açılmasını ya da sanığın baş şahit ilan edilip 30 gün içinde salıverilmesini hükme bağlamıştı. Bu karar, Bush yönetimi açısından yenilgi anlamına geliyor. Yüksek Mahkeme, yaz aylarında Guantanamo’daki savaş esirleriyle ilgili kararını açıkladığında, Başkan’ın yetkilerinin ne ölçüde sınırlanmış olacağı da ortaya çıkacak.