ABD'den BM'ye tartışmalı isim

Göreve başlayabilmesi için Senato’nun onayına ihtiyacı olan Bolton, geçmişte BM’ye yönelik ağır eleştiriler yönelttiği için epey tartışmalı bir isim. Ayrıca Bolton’ın, bakanlık çalışanlarını siyasi açıdan baskı altında tuttuğu iddiaları da mevcut. Bush’un tam desteğini alan Bolton’ın, Senato’daki oylamada gerekli çoğunluğu ulaşıp ulaşamayacağı kesin belli değil.

John Bolton, ABD’deki siyaset sahnesinin en tartışmalı isimlerinden. Dışişleri Bakanlığı'nda halen silah kontrolü alanında bir numaralı yetkili olan Bolton, Washington’ın dış politikasında pek uluslararası konsensüs taraftarı olmayan çizgisi ve BM’ye yönelik eleştirileri ile tanınıyor. Bolton’ın 1994 yılında BM’ye yüklendiği bir konuşması, Senato’daki karşıtları tarafından koz olarak kullanılabilir: "ABD, isterse BM’nin işlemesine izin verir. Zaten bunun da böyle olması gerek. Tek önemli olan, ulusal çıkarlarımız. Bu size uymuyorsa üzgünüm, ama bu bir gerçek.“

"BM'yi dağıtma" hedefi

Bolton’ın karşıtları, ABD'nin BM Büyükelçiliğine aday politikacının, örgütü reformdan geçirmek bir yana dursun, tam tersi BM’yi dağıtmak niyetinde olduğunu iddia ediyor. Çok sayıda ünlü isim, senatörlere seslenen açık bir mektup ile Bolton’ın BM Büyükelçisi olmasının önüne geçilmesini istedi. Bu isimler arasında eski diplomat ve silah kontrolü uzmanı Jonathan Dean de bulunuyor: "Bolton, 30 yıldır katıksız milliyetçi kimliği ve çok uluslu kurumların karşıtı olarak kendini gösterdi. Kendisinden BM hakkında yapıcı eleştiriler beklenemez, Bolton tam tersine yıkıcı tutumu ile tanınıyor.“

Ama Bolton’ın taraftarları da var. BM’ye karşı şüpheli yaklaşımın yaygın olduğu ABD’de, örgüte yüklenen Bolton, kendine yandaş bulmakta zorluk çekmiyor. Bolton’a destek vermek için düzenlenen bir kampanya çerçevesinde binlerce imza toplandı ve bu imza listesi de senatörlere gönderildi. Washington’daki “Güvenlik Politikası Merkezi”nin başkanı Frank Gaffney: "BM’nin acilen yenilenmeye ihtiyacı var. Bir sistem değişimi, hatta bir rejim değişiminden söz etmek mümkün. Sadece bu gerçekleştiği takdirde örgütün, kurucularının felsefesi doğrultusunda işlemesi mümkün olabilir. John Bolton bunu biliyor."

Küba'nın potansiyeli

Bolton’ın BM konusundaki şüpheli yaklaşımı, büyükelçilik yolunda belki kendisine büyük engel olmayabilir. Fakat asıl, Küba ve Irak’ın silah kapasitesi konusundaki tartışmalı tahminleri desteklemeleri için Dışişleri Bakanlığı çalışanlarına yaptığı iddia edilen baskı Bolton’a sorun yaratabilir. Bolton, 2002 yılında yaptığı bir konuşmada da Küba’nın potansiyeli hakkında ateşli iddialarda bulunuyordu: "ABD, Küba’nın biyolojik silahlar geliştirmek için bir programa sahip olduğu kanısında. Küba ayrıca, gerekli teknolojileri diğer haydut devletlerin kullanımına da sunuyor.“

John Bolton, ABD’nin BM’deki yeni büyükelçisi olması halinde, örgüte karşı katı tavrını yeniden gözden geçirmek zorunda kalabilir. Globescan adlı Amerikan kamuoyu araştırmaları enstitüsünün son anketine göre, ABD vatandaşlarının yüzde 59’u BM’nin dünya siyasetinde daha ağırlıklı bir rol oynamasından yana. Buna karşı çıkanların oranı ise yüzde 37’de kalıyor.