221009 Biden Reaktionen

Polonya Başbakanı Donald Tusk, Amerika Birleşik Devletleri Başkan Yardımcısı Joe Biden'la Varşova'da yaptığı görüşmenin ardından Polonya'nın, Amerika’nın yeni füze savunma sistemi planına katılmaya hazır olduğunu belirtmiş, ayrıca hükümetinin yeni Amerikan planını “ilginç ve önemli” bulduğunu açıklamasını yapmıştı.

Polonya'nın destek verdiği, Amerika’nın yeni füze savunma sistemi planının detayları henüz tam olarak bilinmiyor. Tek bilinen, ilk aşamada Polonya karasularında SM3 tipi füzesavarlarla donatılmış gemilerin konuşlandırılacağı. Proje ikinci aşamadaki kara tesislerinin kurulmasıyla, 2015 yılına kadar tamamlanmış olacak.

Mobil füzesavar sistemi

2008 Ağustos'unda Polonya ile George Bush ABD'si arasında imzalanan anlaşmaya göre, Polonya'ya yerleştirilecek on füzesavar ve Çek Cumhuriyeti'nde kurulacak bir radar sistemi sayesinde, İran'dan fırlatılabilecek uzun menzilli füzelerin safdışı edilmesi planlanıyordu. Ancak Rusya, füze kalkanını kendisi için tehdit olarak gördüğünden, plana şiddetle karşı çıkıyordu. Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Barack Obama, geçtiğimiz ay, selefi Bush'un planının yerine, kısa ve orta menzilli füzeleri bertaraf etmeye yönelik mobil bir füzesavar sistemi fikrini ortaya attı.

Alman Meclisi'nin Dışişleri Komisyonu Başkan Yardımcısı Hans Ulrich Klose yeni planın çok daha avantajlı olduğu görüşünü savunuyor. Klose'ye göre bu plan ileride, sadece Polonya'ya 10-12 füzesavar yerleştirmekten çok daha etkili olacak.

"Polonya geçmişe takılıp kalmamalı"

Ancak son anda ortaya çıkan bu değişiklik, Polonya’nın yoğun eleştirilerine yol açtı. Politikacılar ve basın, Washington'u Rusya'yla ilişkilerini düzeltmek için Avrupa'nın güvenliğini göz ardı etmekle suçluyor. Klose bu görüşe katılmadığını belirtiyor:

"Bence Amerika'nın Rusya'yla ilişkilerini değiştirmesi Polonya'nın çıkarına olur… Sanırım geçmişte olanlara biraz fazlaca takılıp kalmış durumdalar ki bu gayet anlaşılabilir. Ancak geçmiş geçmişte kaldı."

Bertelsmann Vakfı'nın Doğu-Orta ve Güneydoğu Avrupa uzmanı Cornelius Ochmann ise, Obama yönetiminin eski füze kalkanı planından, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin Polonya'yı istilasının 70. yıldönümünde vazgeçtiğine dikkat çekti. Ochmann, füze kalkanına hafifletilmiş yeni bir versiyon önerilmesinin ve Biden'in ziyaretinin ardında, Amerika’nın Polonya’nın gönlünü almak istemesinin yattığını savundu:

"Bu teklifi Amerikan Hükümeti'nin Eylül ayında yaptığı hatayı düzeltmeye çalışması ve Orta Avrupa'daki Polonya'nın ortaklığını kaybetmeme çabası olarak görmek gerekir. Ancak bu yeni plan henüz tam olarak olgunlaşmış değil."

Ağırlık başka bölgelere mi kayıyor?

Amerikan basınında ve Pentagon'un yayın organı olan Stars and Stripes gazetesinde çıkan haberlere göre, Washington Bulgaristan ve Romanya'da yeni güvenlik noktaları kurmak için yatırım yapmaya hazırlanıyor.

Bu çerçevede, Amerika'nın güvenlik politikasının ağırlığı Orta Avrupa'dan Güneydoğu Avrupa'ya mı kayıyor?' sorusuna Ochmann "Buna cevap vermek için henüz çok erken" yanıtını veriyor. Alman Meclisi'nin Dışişleri Komisyonu Başkan Yardımcısı Hans Ulrich Klose'ye göre ise sorunun yanıtı gayet açık:

"Amerika'nın jeostratejik ilgisi Batı ve Orta Avrupa'dan; Doğu ve Güneydoğu Avrupa'ya, hatta buradan da Ortadoğu ile Orta ve Doğu Asya'ya kaydı. Yani Avrupa ilgi sıralamasında genel anlamda geri plana düştü."

Marinela Liptcheva-Weiss / Çeviri: Banu Ertek

Editör: Ahmet Günaltay