ABD’den Sırbistan’a kritik ziyaret

ABD Başkan Yardımcısı’nın üç gün süreyle Balkan ülkelerini ziyaret etmesi alışılagelmiş bir durum eğil. Biden’in ziyareti, ABD’nin bakışlarını dünyanın başka bölgelerine çevirmesini bekleyenler için sürpriz oldu. Aksine başkan yardımcısının Balkanlar’a gelmesi, ABD’nin ‘Avrupa’nın güney doğusunda ben de varım’ demek istediğini gösteriyor.

Washington'un amacı siyasi nüfuzunu arttırmak ve meydanı AB’ye bırakmamak. Joe Biden’in, ‘bölgenin daha fazla güvenlik ve istikrara ihtiyacı olduğu ve bunun Sırbistansız başarılamayacağı’ şeklindeki sözleri Sırbistan’a söylenmiş olması kadar Avrupa Birliği’ni de muhatap alması açısından önemliydi. Biden açıkça, bu ülkenin AB'ye katılmasını desteklediklerini söyledi.

Bosna-Hersek kaygısı

ABD açısından bölgenin en önemli aktörü sayılan Sırbistan siyasi ve ekonomik gelişme açısından ağırlık taşımasına rağmen yapıcı olmaya yanaşmıyor. Bölgedeki asıl sorun ise Bosna Hersek’ten kaynaklanıyor. ABD, halk gruplarının kendilerine ortak bir gelecek hazırlamayı başaramamaları durumunda bölgenin yeniden kanlı çatışmalara sahne olmasından endişe ediyor. Bu ülkenin bölünmesini ise öncelikle Sırplar istiyor.

Belgrad yönetiminin ayrılıkçılara destek vermesi ABD’nin hoşuna gitmiyor. Sırbistan’ın Balkan ülkelerinin barış içinde birlikte yaşamalarına katkıda bulunmasını talep eden Joe Biden, Kosova anlaşmazlığında yangına körükle gidilmemesini ve savaş suçu zanlılarının teslim edilmesini de istedi. Başkan Yardımcısı Biden bu sayfanın artık kapanması gerektiğini söyledi. Washington karşılığında, Sırbistan’ı AB üyeliği arayışında desteklemeyi vaat ediyor. ABD yönetimi üyelik gündeme geldiği takdirde Brüksel’de ağırlığını koymaya hazır.

Kosova’da derin anlaşmazlık

Sırbistan Devlet Başkanı Tadic ise öncelikle Kosova konusunda oldukça çekingen konuştu:

“Sırbistan, güney vilayetinde tek taraflı bağımsızlık ilan edilmesini devletler hukukunun ihlali sayar. Sırbistan bağımsız Kosova’yı tanımaz ve hiçbir zaman tanımayacaktır da. Toprak bütünlüğünü barışçı diplomatik ve hukuki yollardan savunmak Sırbistan’ın meşru hakkıdır.”

ABD Kosova’nın Sırbistan tarafından tanınmasını beklemiyor. Ama Biden’in ziyaretinden sonra, aşırı milliyetçilerin büyük nüfuz sahibi olmalarına rağmen Kosova’yı hedef alan sert beyanatların azalmasını istiyor. Tadic’in karşı formülü ise şöyle:

“Barışı ve bütün yurttaşların kendini geliştirme hakkını teminat altına almak istiyoruz. Hedefimiz AB üyeliğidir ve ABD’nin vereceği desteğe büyük önem atfediyoruz.”

Joe Biden Balkan turunu Kosova’da tamamlayacak. Amerikan Başkan yardımcısının Belgrad ziyareti sırasında sıkı güvenlik tedbirleri alındı ve aşırı Sırp milliyetçilerinin, eskiden beri Kosova’nın bağımsızlığını destekleyen Joe Biden’i protesto etmelerine izin verilmedi.

Biden, Sırbistan'daki görüşmelerinin ardından Kosova'ya geçti. Kosova'da Cumhurbaşkanı Fatmir Seydiu ve Başbakan Haşim Taçi ile biraraya gelen Biden, Balkan ziyaretini bu ülkeyle tamamladı.

Andreas Meyer-Feist / Çeviri: Ahmet Günaltay

Editör: Ayhan Şimşek