ABD'nin İran planları

İran, ABD ile hükümetler seviyesinde ilişkisi olmayan tek ülke. İki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler Tahran’daki Amerikan Büyükelçiliği’nin basılıp elçilik mensuplarının rehin alındığı 1979 yılında kesilmişti. Amerikan dış politika uzmanları İran’ın, Irak kadar kolay yutulur lokma olmadığı görüşündeler.

Bush yönetimi şimdiye kadar gözünü korkutma, müttefik arama ve gelişmeleri bekleme politikası güttü. Ama diplomatik girişimler Irak savaşı öncesindeki gelişmeleri andırıyor. Gerçi ABD ile Avrupa tam görüş birliği içindeler. Ancak İran’ın önemli ticari ortaklarından Çin ve Rusya’nın sert yaptırımlara onay vermeleri beklenmiyor.

İran’ın dış ticareti

Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice’nin dile getirdiği gibi Washington yönetimi de İran halkının Amerikan süper gücü tarafından cezalandırıldığı hissine kapılmasını istemiyor. Rice, bu konuda “İran halkına vereceğimiz mesaj, onu tecrit etmeyi amaçlamadığımızı anlatacak açıklıkta olmalıdır” diye konuşmuştu.

Ancak yine de diplomatik girişimler dışındaki ikinci koz ekonomik yaptırımlar olabilir. İran dış ticaretinin %40’ını Avrupa ile yapıyor. Asya ülkelerinin payına da bir o kadar düşüyor. Hindistan, Çin ve Rusya İran’ın önemli ticari ortakları. Jimmy Carter’den itibaren bütün ABD başkanları ise İran’a uygulanan ticari yaptırımları arttırdı. Ama bu adımlar sonuçsuz kaldı.

En kötü yol askeri çözüm

Amerikalı uzmanlar en kötü yolun ise anlaşmazlığa askeri çözüm aramak olduğunu belirtiyorlar. Gerçi Başkan bush İsrail’i İran’a karşı kuvvet kullanarak da savunmaya kararlı olduklarını söylüyor. Ancak Afganistan ve Irak operasyonları yüzünden ABD askeri kapasitesinin üst sınırına dayanmış bulunuyor.

İran’a saldırılmasının bölgedeki Amerikan aleyhtarlığını daha da azdıracağı da malum. Cumhuriyetçi Partili Senatör John McCain İran’ın nükleer faaliyetleriyle ilgili anlaşmazlıkta Washington’un Tahran’a verecek cevabı olmadığını teslim ediyor.