ABD'nin müttefikleri sıkıntılı

ABD Başkanı George Bush, Irak savaşının birinci yıldönümünde pembe bir tablo çizmeye çalıştı. Irak Savaşı ve Saddam Hüseyin’in devrilmesinin dünya için iyi olduğunu savunan Bush, savaş sırasında bazı müttefiklerle yaşanan sorunların geride kaldığını ve uluslararası terörle mücadelenin de devam ettiğini söyledi. ABD’de bu yıl seçim yılı ve seçmenlerini kazanmak zorunda olan Bush’un aynı zamanda müttefiklerinin de desteğine ihtiyacı var. Ama Avrupalılar‘ın çoğu Bush’la aynı görüşte değil.

Irak Savaşı’nın yıldönümende Beyaz Saray’da verilen davete, Bush’un uluslararası terörle mücadelede müttefik olarak gördüğü 83 ülkenin büyükelçileri davet edildi. Suudi Arabistan Büyükelçisi dışında tüm büyükelçiler bu davete katıldılar. En önde oturan Almanya’nın büyükelçisi Wolfgang Ischinger ise davetten memnundu.

Bush, hem konuşmasında Almanya’nın Afganistan’daki angajmanını övmüştü, hem de dışarı çıkılırken elini sıktığı çok az kişi arasında Ischinger de vardı. Bu özel ilginin ardında Berlin’den beklentilerin yattığı biliniyor. Almanya Başbakanı Gerhard Schröder’in Beyaz Saray ziyareti sırasındaki rahat atmosfer de bunun işareti idi.

Bush’un desteğe ihtiyacı var

Başkan Bush’un Avrupa’nın daha fazla desteğine ihtiyacı var, ama bunu bulabileceği şüpheli. Çünkü Avrupalılar‘ın çoğu Bush’un çizdiği tabloyu paylaşmıyor. Fransa Dışişleri Bakanı Dominique Villepin, savaşın yıldönümünde Irak Savaşı‘nın dünyayı daha tehlikeli yaptığını, terör tehlikesinin arttığını söyledi. Bush’un Fransa’nın desteğini alması mümkün görünmüyor.

İspanya’daki hükümet değişikliği de yeni bir sıkıntıyı beraberinde getirdi. Başbakan Zapatero, seçmenin oyunu, Irak’taki askerlerini geri çekeceği sözü ile almıştı ve şimdi bu sözü yerine getirmeye hazırlanıyor. İspanya’dan sonra Polonya ve Güney Kore de koalisyonu terk etmek istediklerinin işaretini verdiler. Güney Kore Savunma Bakanı, Kuzey Irak’taki Kerkük kentine asker göndermekten vazgeçildiğini açıkladı.

Polonya Devlet Başkanı Aleksander Kwasniewski de, Washington’ın savaşın nedenleri konusundaki yanlış bilgilendirmesinin sıkıntı yarattığını dile getirdi. Bu da Amerikan hükümetinde telaş yarattı. Polonya’nın geri çekilmesi koalisyon için ağır bir darbe olabilir. Irak’ın merkezi ve güney kesimindeki çokuluslu birlikler Polonya’nın komutasında bulunuyor.

Bush savaşı haklı göstermeye çalıştı

Amerikalılar‘ın Irak’taki acelesini anlamak mümkün. Müttefikleri gibi kendi askerlerini de daha uzun süre bölgede tutmaları zor. Savaşın gerekçesi konusundaki huzursuzluk artıyor. Bu yüzden de savaşın yıldönümünde kitle imha silahlarından söz eden olmadı. Başkan Bush, Irak Savaşı‘nı uluslararası terörle mücadele bağlamında haklı göstermeye çalıştı. Iraklılar istikrarlı bir demokrasinin yolunu bulacaklardı. Başkan Bush’un konuşmasının hedefi, müttefiklerini ikna etmekti.

Nitekim, teröristlerle mücadelede tarafsızlık olmayacağını birkaç kez vurguladı. Beyaz Saray’daki davet sırasında Alman Büyükelçisi‘ne gösterilen ilgi, Almanya’da Washington hükümetinin yakında Berlin’den destek isteyeceği şeklinde değerlendiriliyor. Bush ile Schröder yakında sık sık birlikte olacaklar: Normandiya çıkartmasının 60. yıldönümü kutlamalarında, İzlanda’daki G8 zirvesinde, Dublin’deki ABD-AB zirvesinde ve İstanbul’daki NATO zirvesinde. Diplomatlar Bush’un niyetinin bu buluşmalardan birinde anlaşılacağı görüşünde.