1. İçeriğe git
  2. Ana menüye git
  3. DW'nin diğer sayfalarına git

Afganistan'ın geleceği masaya yatırıldı

Janine Albrecht13 Ekim 2004

Bonn’daki Kalkınma Araştırmaları Merkezi’nde düzenlenen bir toplantıda uzmanlar Afganistan’ın geleceğini masaya yatırdı. Uzmanlar, usulsüzlük iddialarına rağmen devlet başkanlığı seçimlerinin başarılı geçtiğini söylediler.

https://p.dw.com/p/Ab6W
Afganistan'da halk geçtiğimiz Cumartesi günü ilk kez özgür devlet başkanlığı seçimi için sandık başına gitti...
Afganistan'da halk geçtiğimiz Cumartesi günü ilk kez özgür devlet başkanlığı seçimi için sandık başına gitti...Fotoğraf: AP

Gözlemciler, Afganistan’da geçtiğimiz cumartesi günü yapılan devlet başkanlığı seçimlerinin usulsüzlük iddialarına rağmen başarılı geçtiğini belirtiyor. Seçimler, Afganistan’ın gelişmesi hem de ülkedeki radikal dincilere karşı yürütülen mücadele açısından atılmış önemli bir adımdı.

Ülkede demokrasinin inşa edilmesine bir adım daha yaklaşılmış oldu. Bonn’da düzenlenen Afganistan’ın masaya yatırıldığı toplantının konuşmacılarından Kalkınma Araştırmaları Merkezi’nden Conrad Schetter, ülke için önem taşıyan bu önemli adımların uluslararası topluluk tarafından atıldığına dikkat çekti. Schetter, ”Ne yazık ki ülkede demokrasiye fazla yatırım yapılmadı. Birçok Afganlı, kralla devlet başkanı arasındaki farkı ya da seçimlerin ne anlama geldiğini bilmiyor" diye konuştu.

Çünkü Afganistan’ın birçok bölgesinde insanlar hala aşiretler halinde yaşıyor. Özellikle de başkent Kabil’e uzak vilayetlerde. Burada aşiret liderleri, şiddet uygulayarak iktidarlarını sürdürüyorlar. Alman Helmut-Schmid Askeri Akademisi Öğretim Üyesi Prof. Ghanie Ghausy, halkın bu aşiret liderlerine karşı gelmekten korktuğunu söyledi:

”Elleri kanlı savaş ağaları ve radikal dinci liderler İslam adına savaştıklarını söyleyerek halkı peşlerinden sürüklediği ve mantıklı bir yol izlemedikleri sürece Afganistan kendi gücüyle huzura kavuşmayı başaramaz.”

Etnik gruplar

Ancak bu noktada uzmanların farklı görüşlerde olduğu gözlendi. Afganistan’ın yeniden inşasında görev yapan elemanları eğiten Bernt Glatzer, Profesör Ghaussy’nin tersine, Afganistan’daki savaş ağalarının göründüğü kadar güçlü olmadığını görüşünü savundu. Ancak ne olursa olsun savaş ağalarının ülkedeki önemli sorunlardan biri olduğu kesin.

Afganistan’da herşey eskiden olduğu gibi şimdi de bazı etnik gruplarca belirleniyor. Bu, devlet başkanlığı seçimlerinde de açıkça görüldü. Afganistan’ın yeniden inşasında görev yapanları eğiten Bernd Glatzer, seçimlerde tüm halk gruplarını temsil eden ulusal bir adayın olmadığını, her adayın belirli bölgelerdeki grupları temsil ettiğini vurguladı. Glatzer, Amerikan yönetiminin çıkarlarını gözettiği yönünde eleştiriler alsa da birçok Afganlı’nın Karzai’nin diğer adaylara oranla ülkenin tamamına hitap ettiğine inandığını belirtti.

Daha fazlasına ihtiyaç var

Farklı görüşte olan Helmud Schimdt Askeri Akademisi’nden Prof. Ghaussy ise "Halk, Karzai’nin arkasında görünüyor. Ama Amerikalılar ülkeyi terkederse halk da Karzai’ye karşı gelecek” diye konuştu. Prof. Ghaussy, Afganistan’ın geleceği konusunda pek iyimser değil.

Afganistan’ın demokratik seçimlerden daha fazlasına ihtiyacı olduğunu söyleyen Ghaussy, 50 ya da 60 bin askerden oluşan ulusal ordu eğitilir ve silahlandırılırsa, bunların savaş ağalarını kontrol edebileceğini vurguladı. Ghaussy bununla eşzamanlı olarak da ekonomik yapılanmanın sürmesi, daha çok okulun inşa edilmesi ve işsizlere iş olanağı sağlanması gerektiğinin altını çizdi ve Afganistan’ın ancak bu sayede demokrasiyi inşa edebileceğini ifade etti.