220310 Karzai China
23 Mart 2010
Afganistan Devlet Başkanı Hamid Karzai, 2008 yılındaki Yaz Olimpiyatları'ndan bu yana ilk kez Çin'i ziyaret edecek. İsveç Güvenlik ve Kalkınma Politikaları Enstitüsü uzmanlarından Nicklas Norling, görüşmelerde ekonomik konuların ön plana çıkacağı görüşünde. Norling, “Bence, Çin’in Afganistan’da yapmayı planladığı doğrudan yatırımlar bu görüşmenin odağında olacak. Çin, Afganistan'da bu sene işletme hakları ihale edilecek olan demir madenlerine ilgi duyuyor" diyor.
Afganistan'ın demir madenleri
Söz konusu demir madenleri, başkent Kabil’in 100 km kuzeybatısında bulunuyor. Burada, 1 milyar 800 milyon ton dolayında demir cevheri bulunduğu tahmin ediliyor. Çin devlet şirketleri, bölgedeki demir cevherineyakın ilgi gösteriyor. 2008 yılında da resmi bir Çin şirketi, Afganistan’ın Aynak bölgesindeki bakır yataklarının işletme hakkını 3 milyar 400 milyon euro karşılığında satın almıştı. Dünyanın en büyük bakır rezervinin bulunduğu bu madenden 25 yılda 11 milyon ton bakır çıkarılması bekleniyor. Çin şirketleri Afganistan’daki yer altı zenginliklerine büyük yatırımlar yapıyor. Öte yandan bu yatırımlarla büyük de risk alıyorlar, zira Afganistan’da güvenlik halâ sağlanabilmiş değil.
İstikrarın önemine vurgu
Merkezi Berlin'de bulunan Alman Bilim ve Politika Vakfı’ndan Bernt Berger Çin açısından, komşu Afganistan'ın istikrara kavuşmasının da ekonomik menfaatler kadar önemli olduğunu belirterek, “Çin için önem önceliği komşu ülke Afganistan’ın güvenlik ve istikrarında, zira Afganistan uzun dönemli olarak Orta Asya’nın güvenliği açısından da çok önemli. Ayrıca Çin önemli bir ortak, çünkü Çin’in yatırımları sadece istihdam yaratmıyor, aynı zamanda ülke altyapısına da katkı sağlıyor" şeklinde konuşuyor.
Clinton'un isteği yerine mi geliyor?
ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, Şubat ayındaki Pekin ziyareti sırasında, Çin hükümetinden Afganistan’a yardım yapmasını istemişti. Hatta Clinton, Çin'in Pakistan ve Afganistan'a askeri müdahalede bulunmasını da önermişti. Ancak komünist yönetim bu öneriyi reddetti. Son günlerde Çin medyasında, hükümetin bu konudaki tutumunu değiştirip değiştiremediği tartışılıyor. Zira Çin Savunma Bakanlığı, geçen yılın ortalarından bu yana Afganistan sınır bölgesinde kara yolu yaptırıyor. Alman Bilim ve Politika Vakfı’ndan Bernt Berger, Çin ordusunun Afganistan'da görev alması ihtimalinin oldukça düşük olduğunu belirtirken, sınırdaki yol çalışmalarının nedeninin taşımacılığı kolaylaştırmak olduğunu söylüyor: “Çin, uzun yıllar Afganistan'daki yeraltı zenginliklerini işletmek istiyorsa, Afganistan’dan Çin’e taşımacılığı kolaylaştıracak yollar bulmak zorunda. Bu yüzden bölgede olanlar, Çin Savunma Bakanlığı'nın bölgede güvenliği sağlayacak önlemler alması şeklinde yorumlanabilir.”
© Deutsche Welle Türkçe
Christoph Ricking / Çeviri: Başak Özay
Editör: Ahmet Günaltay