Afganistan'da dönemeç seçimler

Afganistan'da devlet başkanı seçimlerine iki gün kaldı. Seçim kampanyaları da dün dev mitinglerle sona erdi. Ülkede gittikçe kötüleşen güvenlik durumu nedeniyle kaç seçim lokalinin açılacağı hala belirsiz. Taliban, son olarak Cumartesi günü Kabil'deki NATO karargahı önünde bir saldırı düzenlemişti. Almanya Savunma Bakanı Franz Josef Jung da, Afganistan'ın kendi güvenliğini sağlayacak duruma gelmesinin hedeflendiğini, ancak bunun beş ila on yıl alacağını ve bu süre boyunca Alman askerlerinin ülkede görev yapmaya devam edeceğini söyledi. NATO ve AB ise Perşembe günkü seçimlere katılımın tüm şartlara rağmen mümkün olduğu kadar yüksek olmasını umuyor ve seçimleri, ülkenin demokratik açıdan yeniden imarında önemli bir dönemeç olarak görüyor.

Rasmussen Afganları sandık başına çağırdı

NATO'nun yeni Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmussen, bu ayın başında görevine başladıktan sadece bir hafta sonra Afganistan'a uçtu. Rasmussen bu ziyareti ile NATO'nun Afganistan misyonuna ne kadar önem verdiğinin altını çizdi. Perşembe günkü devlet başkanlığı seçimleri de NATO için bu misyonun bir parçası. Rasmussen, yoğun çatışmaların meydana geldiği Helmand Vilayeti'nde yaptığı konuşmada, Afganlara seslenerek, ellerindeki haklarını kullanmalarını istemişti.

„Tüm Afganları sandık başına gitmeleri ve siyasi liderlerini seçmeleri yönünde teşvik ediyorum“ diyen NATO Genel Sekreteri, Afganistanlıların siyasi özgürlüklerini istediklerini ve şiddet tehditlerinden çekinmediklerini göstermelerini talep ediyordu.

Ancak NATO ve AB temsilcileri, yine de birçok Afgan seçmenin, şiddet tehditlerinden ürkerek, seçim lokallerine gitmeyeceğinden endişe ediyor. Özellikle de kadınların seçme hakkından rahatsız olan radikal İslamcılar yüzünden, kadın seçmenlerin oy kullanmaya yanaşmayabileceği tahmin ediliyor.

Afganlar 2001'den bu yana ilk kez kendileri seçim düzenliyor

Bu, 2001'de Taliban rejiminin devrilmesinden bu yanaki ilk demokratik seçim değil. 2004 yılında yapılan devlet başkanlığı seçimlerini Hamid Karzai rahat bir şekilde kazanmış, bir yıl sonra da parlamento seçimleri düzenlenmişti. Ancak iki seçimi de uluslararası toplum organize etmişti. AB Komisyonu Sözcüsü John Clancy, şimdi durumun farklı olduğunu belirtiyor.

Bu seçimin, Afganistan'ın demokratik gelişimi açısından büyük önem taşıdığını vurgulayan Clancy, 2001'den bu yana Afganların ilk kez kendi başlarına bir seçim düzenlediklerini hatırlatıyor ve ülkenin yakın tarihi, genç demokratik kurumları ve kötüleşen güvenlik durumu nedeniyle seçimin önemli bir sınav olduğunu altını çiziyor.

AB'den Afganistan'a seçim gözlemcisi

AB, Afgan hükümeti ve bağımsız seçim komisyonunun daveti üzerine ülkeye yaklaşık 100 seçim gözlemcisi gönderdi. Gözlemcilerin, seçim sonuçlarını kontrol etmeyeceği, ancak seçimlerin inanılırlığını ve şeffaflığını desteklemesi öngörülüyor. Seçim gözlemcilerinin başında ise Fransız Avrupa Parlamentosu üyesi eski general Philippe Morillon bulunuyor. „Afgan halkının dileği, kendi kaderini kendi yönlendirebilmek. Ben de beş yıldır Avrupa Parlamentosu'nda bu yönde çaba sarfediyorum“ diyen Morillon, Afganistan'ın tamamıyla Afganların kontrolüne geçmesinin ancak uzlaşma ve barış sayesinde mümkün olabileceğini kaydediyor.

Seçimlerden batı standartları beklenmiyor

Ancak bu uzun vadeli ve zorlu bir hedef. NATO Genel Sekreteri Rasmussen, koalisyon güçlerinin devlet başkanlığı seçimlerini batı standartlarına göre değerlendirmeyeceğini söylüyor. „Üye ülkelerimizdeki seçimlerin standartlarına erişilmeyeceği gayet açık“ şeklinde konuşan Rasmussen, yine de seçimlerin, özellikle de Afgan halkının gözünde inandırıcı olması gerektiğini belirtiyor.

Seçimlerin inandırıcılığı, seçime katılım çok düşük olduğu takdirde tehlikeye girebilir. Bu yüzden NATO, ek birlikler ile ortamın güvenli olduğu izlenimini uyandırmak istiyor. Hedef, en azından oy vermeye kararlı olanların sandık başına gidebilmesini sağlamak. Ancak neredeyse her gün düzenlenen terör saldırıları, bunu epey zorlaştırıyor.

Christoph Hasselbach / Çeviren: Aydın Üstünel

Editör: Hülya Köylü