Afganistan'da çalışan Türkler

Afganistan’da NATO’yu temsil eden Türkiye’nin eski Başbakan Yardımcısı Hikmet Çetin, Kabil’deki Alman birliklerinde rastladığı Türkler’den söz ederken gözleri gururla ışıldıyor. Almanya’dan Afganistan’a gelerek, ülkede barışın sağlamlaşmasına ve yeniden inşaya destek veren Türk sayısı hiç de az değil. Bunlardan biri de Stuttgartlı mimar Selim Çelikoğlu. Alman Dışişleri Bakanlığı’nın bir projesi kapsamında 2002 yılında Afganistan’a giden Çelikoğlu, Kabil’de üç tarihi Alman okulunun yeniden inşasını gerçekleştirmiş:

“Sanıyorum 2001 yılının sonlarıydı. Almanya Dışişleri Bakanı Afganistan’a gelmiş ve o sırada Fransızla'ın kendi liselerini tamir edip pırıl pırıl yaptıklarını gördü. ‘Almanlar uyuyor mu? Üç ay içinde işi bitireceksiniz’ diye emir verdi ve hemen bir bütçe oluşturuldu. Bu arada 'bir de kız lisesi yaphalım Amani Schule’nin yanına' dediler. Üç ay içinde okulu bitirmemiz gerekiyordu. İki sene sonra bitti.”

'Çok usta yetişti'

Bu iki sene içinde Afganistan’da çok sayıda inşaat ustası da yetişmiş. Çelikoğlu şöyle konuşuyor:

“En azından iki firmaya çok güzel inşaat yöntemlerini öğretebildik ve bu firmalar bugün diğer firmalara oranla fazla tercih ediliyorlar. Ellerindeki işçiler şimdi usta oldular. Biz onlara nasıl çalışacaklarını gösterdik, özellikle hassasiyet, plan okuma, plan uygulama ve kendi düşüncesini veya çözümünü önceden mühendise sorma yeteneğini öğrendiler.”

‚Afgan işçiler disiplinsiz’

Türk mimar, Afgan işçilerinin disiplinsizliğinden yakınıyor ve Türkiye’den gelen inşaat şirketlerinin bu nedenle sonunda çareyi, Türkiye’den işçi getirtmekte bulduğunu anlatıyor. Çelikoğlu, savaş yıllarında İran’a kaçarak, orada işçilik öğrenen Afganları öve öve bitiremiyor. Afganistan’da çalışırken karşılaştığı en büyük güçlüklerden birinin de, Afganlar'ın birbirine güvensizliği olduğuna işaret ediyor Çelikoğlu:

“Statik projesini yapan üç tane öğrenci vardı. Birgün, yanıma geldi, ‘sana birşey, söyleyeyim’ dedi. ‘Bu adamlar Özbek’tir, sahtekardır, dikkat et’ dedi. Ben de ona, ‘sen nesin?’ dedim. ‘Ben Paştunum’ dedi. ‘Böyle bir sözü bir daha ne senden, ne arkadaşlarından, kimseden duymak istemiyorum. O da Afganlı, sen de Afganlısın’ dedi. Ve o gün, bugün şantiyede bir daha böyle bir konuşma geçmedi.”

'Özbek ve Türkmenler’le iletişim kolay'

Çelikoğlu, Özbekler ve Türkmenler’le Türkçe anlaşabilmesi nedeniyle, onlarla daha rahat çalışabildiğini de belirtiyor. Afganistan’a giden herkesin, kendi ulusu içine kapalı kaldığından şikayet eden Selim Çelikoğlu, kendisinin de daha çok Kabil’deki Alman cemaati içinde yaşadığını anlatıyor. Yaptığı işin değerinin anlaşılmasından ve mesleği konusunda özgür olmaktan memnun olan Stuttgartlı Türk mimar, “bir sıkıntım yok” diyor ama yaşam şartlarının zor olduğunu da sözlerine ekliyor:

“Sürekli değişen şartlara çözümler bulmak gerekiyor. Gece saat 10’da elektrikler kesilebilir ve üç gün sonra gelebilir. O zaman 'elekriksiz nasıl yaşarım' diye kafa yormanız gerekiyor. Hiçbirşeyin kuralı yok. Rahat bir hayat aslında.”

Alman Dışişleri Bakanlığı’nın okul projesinin tamamlanmasından sonra Kabil Üniversitesi’nde bir iş alan Çelikoğlu, gelecekte de, Afganistan’da yaşayabileceğini vurguluyor ve şöyle devam ediyor:

“Son aldığım işten para alamadım. Ancak yaptığınız işe duyduğunuz hayranlık, bunu unutturuyor. Sonuç olarak galiba bağış yapmış oldum."