Afganistan'da afyon dramı

Afganistan'ın güneyindeki Helmand vilayetinde yaşayan çiftçiler toprak sahibine olan borçlarını ödeyebilmek için afyondan elde ettikleri gelire muhtaçlar. Zira çiftçilerin toprak sahipleriyle yapılmış bir kira sözleşmesi bulunmuyor. Bu yüzden borçlarını ödeyemedikleri takdirde kaderleri uyuşturucu patronlarının insafına kalıyor.

Helmand'da yaşayan Abdul Halik de yaşam mücadelesi veren bu çiftçilerden biriydi. Komşularının verdiği bilgilere göre, Halik çifti borçlarını ödeyemeyince çareyi intihar etmekte buldu. Toprak sahipleri çiftten borçlarına karşılık 9 ve 10 yaşlarındaki iki kızını talep etmişti.

Komşulardan Muhammed Naim çiftin başına gelenleri "Baskıya daha fazla dayanamadıkları için akşam kendilerini astılar. Sabah adamlar geldiğinde, çocuklar ebeveynlerinin hâlâ uyuduğunu söylemiş. Ancak adamlar hemen cesetleri bulmuşlar" sözleriyle anlatıyor.

Ölüm sebebi cinayet mi?

Polis kayıtları ise cinayet ihtimaline dikkat çekiyor. Afgan İnsan Hakları Komisyonu'ndan Süreyya Sobrang "Gece yarısına doğru Abdul Halik'in evinden silah sesleri gelince komşuları hemen polise haber vermiş. Kadını ölü, oğlunu ise ağır yaralı bulmuşlar" açıklamasını yapıyor.

Sobrang resmi makamların olayı kapsamlı bir şekilde araştırdığını ancak aydınlatmayı başaramadığını belirtiyor. Helmand'daki İnsan Hakları Komisyonu'nun Başkanı Nadir Nazari, Halik ailesinin başına gelenlerin bir ilk olmadığına, ortada bir çeşit insan ticaretinin söz konusu olduğuna dikkat çekiyor. Nazari, "Toprak sahiplerinin arazilerinde yasadışı şekilde afyon ektirmeleri bir yana, bu adamların takas için kızları talep etmiş olmaları insan haklarına, Afgan yasalarına ve şeriata aykırı" diyor.

"Kadına karşı şiddeti arttırdı"

Nazari, Afganistan'daki gelişen uyuşturucu pazarının kadına karşı şiddetin de artmasına neden olduğunun altını çiziyor. İnsan Hakları Komisyonu'nun Başkanı "Uyuşturucu ekimi ya da uyuşturucu bağımlılığı nedeniyle borçlanan erkeklerin, eşlerinden gerekli parayı temin etmelerini istemelerine de rastlanıyor. Bu durumda kadınların iki seçeneği var. Kaçmak ya da vücutlarını satmak…" şeklinde konuşuyor.

Hangi yolu seçerlerse seçsinler bu kadınlar muhafazakâr Afgan toplumunun gözünde birer günahkâr konumuna geliyor. Yani toplum eşlerini vücutlarını satmaya zorlayan erkekleri değil, bu kadınları suçlu olarak damgalıyor.

Her ne kadar Helmand'daki çiftçileri afyon ticaretinden uzaklaştırmak için oluşturulan programlardan şimdiye kadar bazı olumlu sonuçlar elde edilmiş olsa da, Batılı ülkelerin askerî birliklerini Afganistan'dan çekmeleriyle bu programların geleceği de bilinmezliğe sürüklenecek. Ancak çiftçilerin içinde bulundukları yoksulluk ve uyuşturucu kartellerinin gücü göz önünde bulundurulduğunda bu alandaki mücadelenin olumlu bir şekilde sonuçlanma ihtimali oldukça düşük görülüyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Vuslat Hasret Nazimi / Çeviri: Banu Wöltje

Editör: Beklan Kulaksızoğlu