030310 Afghanistan Medien

Afgan hükümetinin, ülkede giderek yoğunlaşan çatışma ve saldırılarla ilgili canlı yayınları yasaklama kararı tartışmalara yol açtı. Hükümet Taliban'ın canlı yayınları, savaşçılarını daha iyi örgütlemek ve kendi propagandasını yapmak için kullandığı yönünde ellerinde veriler olduğunu açıklamıştı.

Her şey Afgan gizli servisi NDS'nin açıklaması ile başladı. Servis, ülkede meydana gelen saldırılar hakkında canlı yayın yapma cüretinde bulunan gazetecilerin hapis cezası ile karşı karşıya kalacağını duyurdu. Gelen tepkiler üzerine açıklama yapmak zorunda kalan Cumhurbaşkanlığı sözcüsü Vahid Ömer durumu yatıştırmaya çalıştı:

“Saldırı yerinden yapılan canlı yayınlar geçmişte düşmanlarımız tarafından kendi adamlarını konuşturmak ve duruma hâkim olmak için kullanıldı. Bunu gelecekte yeni bir mekanizma ile engellemek istiyoruz.”

'Sansür boyutuna gelmeyecek'

Afgan hükümeti gelen tepkiler üzerine medyaya ilişkin düzenlemeleri içeren yönetmeliğin henüz tam olarak hazırlanmadığını belirtti ve düzenlemelerin “sansür” boyutuna gelmeyeceği güvencesini verdi.

Ülkede meydana gelen saldırılar hakkındaki canlı yayınların yasaklanacağı yönündeki açıklama ile başkent Kâbil’de meydana gelen intihar saldırısı arasında sadece dört gün bulunuyor. Kâbil’de geçen hafta bir intihar saldırganı tarafından düzenlenen saldırı sonucu 17 kişi hayatını kaybetmişti.

Saldırganın polis ile çatışma içinde olduğu anlar ülkenin sevilen özel kanallarından TOLO TV tarafından an be an görüntülendi. Ölüm, korku ve çaresizlik anları canlı yayınla ekrana taşındı. Tabii bu esnada, yön ve destek arayışında olan güvenlik güçlerinin durumu da ekranlara yansıdı. Hükümet Sözcüsü Vahid Ömer, söz konusu düzenleme ile sivillerin can güvenliğinin korunmasının hedeflendiğini belirtti:

“Bizi hep gazetecileri koruyamamakla suçladılar. Bu yeni mekanizmada bizim için önemli olan iki şey var: Biz düşmanın canlı yayında somut emirler verebilmesini istemiyoruz. Ayrıca güvenlik güçlerimizi ve gazeteciler dâhil tüm sivilleri korumak istiyoruz.”

Vahid Ömer, yeni mekanizmanın nasıl işleyeceği konusunda şimdilik fazla bilgi vermiyor. Afganistan Gazeteciler Birliği Başkanı Abdul Hamid Mübarez’i endişelendiren nokta da tam olarak bu:

'Amaç, güvenlik güçlerinin zaafını gizlemek'

“Bizim saldırılar hakkında canlı yayın yapmamızın, Taliban’a bir faydası olmuyor. Bilakis, görüntüler onların terörünü ve yol açtığı yıkımı gözler önüne seriyor. Ancak görüntüler tabii ki güvenlik güçlerinin zaaflarını da ortaya koyuyor. Hükümet canlı yayınları bu nedenle yasaklamak istiyor.”

Radikal İslamcı Taliban ise hükümetin ülkedeki saldırılar hakkında yapılan canlı yayınları yasaklamaya yönelik girişimini kınadı. Örgütten yapılan açıklamada, söz konusu uygulamanın basın özgürlüğünü ihlal ettiği belirtildi.

Taliban rejimi döneminde ise ülkede televizyon yasaktı. Bugün Afganistan’da 300’den fazla gazete, onlarca televizyon kanalı ve çok sayıda özel radyo kanalı yayın yapıyor. Ancak, gazeteciler iktidar sahiplerinin baskısı altında. Hükümet kadar, valiler, uyuşturucu baronları, dini liderler ve Taliban da gazetecileri etkilemeye çalışıyor. Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü’nün son verilerine göre, basın özgürlüğü açısından Afganistan araştırmaya tabi tutulan 175 ülke arasında 149’uncu sırada yer alıyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Sandra Petersmann/ Çeviri: Başak Özay

Editör: Beklan Kulaksızoğlu