Afganistan'da yüzbinlerce oy iptal edildi

Afganistan'da18 Eylül’de yapılan parlamento seçimlerinde yaklaşık 2 bin 500 aday, parlamentodaki 249 milletvekilliğini kazanmak için yarışmıştı. Çarşamba günü seçimin muhtemel galipleri açıklandıysa da, seçim komisyonu halen 220’den fazla isim hakkında seçime hile karıştırdığı iddiasıyla başlatılan soruşturmanın sürdüğünü duyurdu.

Ancak soruşturmanın şeffaf bir şekilde yürütülmediğine ilişkin seçim komisyonuna yönelik eleştiriler de oldukça fazla. Üyelerinin büyük bir bölümü Devlet Başkanı Karzai’ye yakınlığıyla bilinen seçim komisyonu, yurt içinden ve dışından gelen baskılar eşliğinde seçimlere yönelik yaklaşık 5 bin dolayındaki itiraz ve şikâyeti değerlendirmeye çalışıyor. Komisyonun Başkanı Fazıl Ahmed Manevi, “Nüfuz sahibi birçok insanın seçimlere hile karıştırmaya kalkıştığını inkâr edemeyiz. Bu yüzden de bir milyondan fazla oy geçersiz sayıldı.” diyor.

Tartışmalı seçimlerin ilki değil

Oyların yaklaşık dörtte birinin geçersiz sayıldığı seçimlerdeki usulsüzlüğün boyutu, neredeyse geçen yılki devlet başkanlığı seçimindekilerle eşit düzeyde. Son Devlet Başkanlığı seçimlerinde Karzai’nin zaferi ilan edilmiş ama seçimde usülsüzlük yapıldığına dair tartışmalar dinmemişti.

Eylül ayında düzenlenen parlamento seçimlerinde zaferini ilan edilen milletvekillerinden birçoğu beş yıldır meclis üyesiydi. Afganistan iç politika uzmanı Asıf Baktaş’ın bu konudaki görüşü şöyle:

“Bu yönetim için bir başarı niteliğinde. İktidarla yakın ilişki içinde olan birçok isim yeniden meclise gönderildi. Bunun adil seçimlerle ilgisi olduğu söylemek pek mümkün değil.”

Ancak şu an için mecliste Karzai yanlılarının mı, karşıtlarının mı çoğunlukta olacağı henüz belli değil. Ülkede Batı'da olduğu gibi demokratik bir parti anlayışı ya da düzenli bir ittifak yapılanması olmadığından bir önceki yasama döneminde meclis içinde farklı ve değişken gruplaşmalar meydana gelmişti. Devlet Başkanı Karzai'nin kendine yakın isimlerin mecliste çoğunluk kazanması için yoğun baskı uyguladığı bilinen ancak açıkça dillendirilmeyen bir gerçek.

"Sürpriz olmadı"

Yerel bir gazetenin imtiyaz sahibi olan Sanyar Suheyl sonuçların şaşırtıcı olmadığı görüşünde. “Sonuçların sürpriz olduğunu söyleyemem" diyen Suheyl sözlerini, "Çünkü nüfuz sahibi birçok aşiret üyesinin seçimlere bir şekilde müdahale ettiğine bizzat şahit olduk. Şimdi de bu isimler beklendiği üzere parlamentoya yerleşiyor.” şeklinde sürdürüyor.

Kabil Üniverisitesi'nden siyaset bilimi uzmanı Seyfeddin Seyhun'un beklentisi de benzer yönde. Seyhun, “Bir sonraki meclis daha da muhafazakar bir yapıda olacak. Meclise yerleşen isimlerin birçoğu gerçek bir demokrasi anlayışına sahip değil. Parlamento halktan daha da uzaklaşacak ve demokrasinin gerekliliği çok daha fazla sorgulanır olacak.” diyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Martin Gerner / Nabila Karimi-Alekozai, Meltem Karagöz

Editör: Beklan Kulaksızoğlu