"Akaryakıt fiyatlarının düşüşüne sevinmeyin!"

Petrolün varil fiyatı Perşembe günü iki yıldır ilk kez 50 doların altına düştü. 2007 yılının Ocak ayından bu yana petrol hiç bu kadar ucuz almamıştı. Petroldeki ani ucuzluktan kârlı çıkanlar belli. Aslında tanıdık simalar. Çünkü petrol fiyatının akıl almaz tırmanışı sırasında olduğu gibi petrolün ucuzlamasından da spekülatörler kazançlı çıktı. Varil fiyatının rekor üzerine rekor kırdığı yaz aylarında bugünkü fiyatı hedef alarak spekülatif yatırım yapan, altı ay zarfında petrole yatırdığı parayı %2 000 oranında arttırdı.

Ucuzluk kısa sürebilir

Petrolün ucuzlamasından o oranda olmasa da yarar sağlayan geniş kitleyi ise otomobili ve fueloil ile ısınanlar oluşturuyor. Akaryakıt fiyatlarındaki sürekli tırmanışın sona ermesi tüketiciye biraz nefes aldırdı. Ancak benzin istasyonlarındaki mütebbessim yüzler bumerang etkisi yaparak yakında asık suratlara dönüşebilir. Uluslararası Enerji Ajansı’nın baş iktisatçısı Fatih Birol petrolün ucuzlamasının neden endişe kaynağı olduğunu şöyle anlatıyor:

“Hemen her gün büyük enerji yatırımlarının ertelendiği haberi geliyor. Hem petrol üretiminde hem de santralarda yatırımlar durdu. Umduğumuz gibi dünya ekonomisi 2010 yılından itibaren yeniden canlanır ve enerji ihtiyacı da artarsa, her zamankiden büyük bir petrol sıkıntısı baş gösterir ve varil fiyatı yaz aylarındaki astronomik rakamları bile gölgede bırakır.”

Petrol neden ucuz olmamalı?

Yüksek maliyet gerektiren Kanada kumullarındaki, derin denizlerdeki ya da kutup yakınlarındaki petrol arama ve çıkarma çalışmaları ya durduruluyor ya da erteleniyor. Kuveyt gibi, üretim maliyeti düşük petrol zengini ülkeler bile bazı projeleri askıya alıyor. Varil fiyatının 50 dolara düşmesi, bu alandaki yatırımları kârlı olmaktan çıkardı. Fransız petrolcülük tröstü Total’in yönetim kurulu başkanı Christophe de Margerie, varil fiyatının rekor düzeyde olduğu temmuz ayında Madrid’de düzenlenen Dünya Petrol Kongresi’nde aradaki bağlantıyı, “Petrol neden bu kadar pahalı? Yeni petrol rezervleri arayıp işletebilmemiz için. Petrolün çok ucuz olduğu günlere dönüleceğine inananlara, dünyanın bazı bölgelerinde, sadece üretim maliyetinin 80 dolarlık varil fiyatıyla karşılanabildiğini hatırlatmak isterim.” sözleriyle açıklamıştı.

Bu bakımdan 50 dolarlık varil fiyatının petrol arzını düşürecek olmasına şaşmamak lazım. Küresel finans krizi de bu süreci hızlandırıyor.

Petrole daha fazla yatırım isteniyor

Uluslararası Enerji Ajansına göre petrolde az değil çok daha fazla yatırım gerekli. Dünyanın en büyük 800 petrol bölgesinde üretim yılda yüzde dokuz oranında azalıyor. Sırf bu farkın kapatılabilmesi için 2030 yılına kadar 4 Suudi Arabistan kapasitesindeki yeni kuyuların açılması, petrol kuyularıyla rafinerilere günde bir milyar dolarlık yatırım yapılması gerekiyor. Yani bugünkü üretim düzeyinin korunabilmesi petrole yılda 350 milyar dolarlık yatırım yapılmasına bağlı.

Şu gerçek ki, petrol ne kadar ucuzlar ve ucuz petrol dönemi ne kadar uzarsa, faturası o kadar kabarık olur. Çünkü içinde bulunduğumuz resesyonu izleyecek olan petrol krizi şimdiye kadar yaşanan bütün şokları gölgede bırakacak. Yaz aylarında kaydedilen rekor fiyatlar mumla aranır olacak.