Alman seçmen büyük partilerden uzaklaşıyor

Almanya’da yapılan seçimlerde iki büyük parti Sosyal Demokratlar ve Hıristiyan Birlik çoğunluk hükümeti kuracak kadar oy alamadı. Berlin’deki Forsa Enstitüsü Başkanı Manfred Güllner’e göre bu sonuç, son yıllardaki kitle partilerinden uzaklaşma eğiliminin bir uzantısı.

Rakamlar da bu görüşü doğruluyor: Erken seçimlere katılım yüzde 77’de kaldı ve oy kullananan her yüz seçmenden sadece 53’ü bu iki partiye oy verdi. Şimdiye kadar iki parti sadece 1949’da yapılan ilk demokratik seçimelerde bu kadar düşük oy almıştı. O dönemde çıkan tablo, Nazi dönemi sonrası halkın demokratik parti sistemine henüz güven duymamasından kaynaklanıyordu. Kitle partilerine güven, ilerleyen yıllarda arttı ve 2005’e kadar yüzde 60 dolaylarında seyretti.

Büyük partiler oy kaybına uğradı

İktidardaki Sosyal Demokratlar’ın başta işsizlik olmak üzere çözülemeyen sorunlar nedeniyle güven kaybına uğradığı, bu nedenle seçimde oy kaybedeceği biliniyordu. Ama seçimin favorisi olarak gösterilen Hıristiyan Birlik’in yüzde 41 civarında oy alması beklenirken, yüzde 35 dolayında kalması şaşkınlık yarattı. Hıristiyan Demokrat Birlik ve Hıristiyan Sosyal Birlik, 1,5 milyon seçmenini Hür Demokratlar’a kaptırıken, 2,5 milyon muhafazakar seçmen de oy kullanmadı.

Seçim aritmetiğinden çıkan bir başka sonuç ise paralmentoda bundan böyle dört değil, beş partinin temsil edilecek olması. Yeni meclisteki sandalyeler Hıristiyan Birlik partileri, Sosyal Demokrat Parti, Yeşiller ve Hür Demokratlar ve yeni Sol Parti arasında paylaşılacak.

Geçmişle karşılaştırma

1949’daki seçimlere 11 parti katılmış, 1953’te yüzde 5’lik seçim barajının federal düzeyde uygulamaya konmasından sonra, yıllar içinde bu sayı azalmıştı. 1961 yılından 1983’e kadar geçen sürede Federal Meclis sadece üç partiden Hıristiyan Birlik partileri, Sosyal Demokratlar ve Hür Demokrtatlar’dan oluştu. Bu partilere 1983’te Yeşiller de katıldı.

İki Almanya’nın birleşmesinden yıllar sonra meclise girebilen Demokratik Sosyalizm Partisi ise 2002 seçimlerinde sadece doğrudan aday çıkarabildi, yani mecliste grup oluşturacak çoğunluğa ulaşamadı. Doğu eyaletlerinden destek gören parti, batı eyaletlerinde kurulan Emek ve Sosyal Adalet Partisi ile birleşince yeniden meclise girmeye hak kazandı.

Siyasi gözlemciler, bu seçimlerde iki büyük partinin güç kaybetmesi ve yeni Sol Parti’nin yeniden meclise girmesinin yanı sıra seçmenlerin partilere bağlılığının azaldığına dikkat çekiyor. Araştırmalara göre, seçmenlerin mensup oldukları din ya da sosyal kesim ya da yaşadıkları yer parti seçimelrinde kaydedeğer bir rol oynamıyor. Batıda var olan particilik yok olmaya yüz tutarken, doğuda zaten köklü olmayan bu geleneğin yerleşmesi beklenmiyor.