Alman tarihinde Schmidt sayfası

Birçok Alman Helmut Schmidt’i öncelikle, 1977 sonbaharında Kızıl Ordu Fraksiyonu terörüne kararlılıkla karşı koyan ve Somali’nin başkenti Mogadişu’ya kaçırılan Lufthansa uçağındaki yolcuları bir antiterör timinin operasyonuyla kurtarma emrini veren kişi olarak tanıyor. Olayda yolculardan herhangi biri ölecek olsa, Schmidt’in de görevinden ayrılacağıysa sonradan duyuldu. Helmut Schmidt, 1974’le 1982 arasında Almanya Başbakanı’ydı.

Helmut Schmidt, II. Dünya Savaşı’nda memleketi Hamburg’da hava savunma subayıydı. Savaş sonrasında 1946 yılında Almanya Sosyal Demokrat Partisi, SPD’ye üye olarak, siyasete atıldı. Kısa süre sonra, bir yandan ekonomi okurken, diğer yandan da Alman Sosyalist Öğrenciler Birliği Başkanlığı’na, 1953 yılında da Alman Meclisi’ne seçildi. Sekiz yıl milletvekilliği yaptıktan sonra 1961’de Hamburg’a döndü ve eyalet içişleri bakanı oldu.

Kent sakinleri onun bu dönemdeki büyük sel felaketinin etkilerine karşı dirayetli mücadelesini hala hatırlar. 1965 yılında Schmidt yine meclise seçildi ve iki yıl sonra SPD Meclis Grup Başkanı oldu. 1969 yılında SPD’nin Willy Brandt önderliğinde liberallerle kurduğu ilk koalisyonda Savunma Bakanlığı görevini üstlendi. Bunu maliye ve ekonomi bakanlıkları izledi. 1974 yılında Brandt bir skandal nedeniyle istifa etmek zorunda kaldığında, Schmidt onun doğal halefiydi.

Sekiz yıl başbakanlık

Sekiz yıllık başbakanlığı döneminde iki büyük sorunla boğuşmak zorunda kaldı. Yükselen işsizlik ve terör. Terör, 1977 yılı sonbaharında İşverenler Derneği Başkanı Hans-Martin Schleyer’in kaçırılması ve bu çerçevede bir Lufthansa uçağının Filistinliler tarafından kaçırılmasıyla zirveye ulaştı. Her iki eylem de, örgütün liderlerinin serbest bırakılmasını sağlamaktı ama Bonn hükümeti taviz vermedi. Kaçırılan uçağın yolcuları kurtarıldı ama Schleyer’in öldürülmesi engellenemedi.

Schmidt, ”kararlı” ve ”iş bitirici” olarak tanındı. Ekonomik durumu temelinden düzeltemese bile, içerde ve dışarda büyük ekonomi bilgisine sahip bir ”dünya ekonomisti” olarak kabul gördü. 1976 ve 1980 seçimlerinde seçmenler de onu ödüllendirdi. Ama SPD içinde kimileri onu sağ Sosyal Demokrat olarak görüyordu. Özellikle Schmidt’in, seksenli yıllarda partisinin NATO kararlarına karşı aldığı kararları görmezden gelmesi SPD içinde gerginliği artırdı. Schmidt düzenlenen büyük gösterilerde ortaya çıkan direniş havasını da saflık olarak görüyor ve şöyle diyordu:

”Anlaşmalarla sağlama alınmış iki taraflı silahsızlanmanın yerine tek taraflı silahsızlanmayı geçirmek isteyenlere, tarihsel deneyimlerin, tek yanlı çaresizliğin, aşırı güçten kaynaklanan saldırganlığı hiçbir şekilde engellemediğini gösterdiğini söylemem gerek. Sovyetler Birliği’nin komşuları bu deneyimi yaşadı.”

1982‘de iktidardan ayrılış...

SPD de büyük tereddütlerden ve ancak Schmidt 1982’de iktidardan devrildikten sonra resmi tavrını değiştirdi. Liberal parti FDP saf değiştirmiş ve muhafazakar partilerle yeni bir koalisyon oluşturmuştu. Bununla beraber gelen kapsamlı bir ekonomik ve sosyal politika değişikliği Schmidt için kabul edilemezdi.

Bunu izleyen yıllarda Helmut Schmidt siyaset sahnesini terk etti, haftalık ”Die Zeit” gazetesinin yönetimine katıldı ve siyasi ve ekonomik konularda konferanslar vermeye başladı. Schmidt, Türkiye’ye her zaman kuşkuyla baktı ve ”Avrupa’nın Kendini Kanıtlaması” adını taşıyan kitabında, Ankara’nın Avrupa Birliği’ne tam üye olma isteğinin jeopolitik, kültürel ve demografik nedenlerle gemlenmesi gerektiğini savundu.

Schmidt, partisinin yeni yönetimine ısınamadı. Ancak istisnai durumlarda, örneğin 1998 yılında Gerhard Schröder için seçim toplantılarına katıldı. Bugün de Schmidt, şimdi Başbakan olan Schröder’e zaman zaman danışmanlık yapıyor.