1. İçeriğe git
  2. Ana menüye git
  3. DW'nin diğer sayfalarına git

Almanya’da istihdam piyasası değişiyor

Monika Lohmüller3 Ağustos 2005

Üretim ve talebin değişen şartları, Alman çalışma hayatına da yeniden şekil veriyor. Tam gün mesaiyle çalışanların sayısı gerilerken, yarım mesaiyle geçimini sağlayanların sayısı 11 milyona yükseldi.

https://p.dw.com/p/AbcD
Son 10 yıl içinde çalışma hayatı yarım gün mesaiye doğru kaydı
Son 10 yıl içinde çalışma hayatı yarım gün mesaiye doğru kaydıFotoğraf: AP

Almanya’da 39 milyonu kapsayan iş sahibi sayısında 1991’den 2004’e kadar bir tadilat görünmüyor. Bunun yerine 11 milyonun çalışma süresinin kısalmasıYla birlikte yarım mesai yapanların sayısı 14 yıl içerisinde iki misli arttı. 4,25 milyonu sosyal sigortaya bile tabi değil. Sosyal sigorta gelirlerinin azalmasına neden olan bu uygulama işverenlere ise kolaylık getiriyor: İşveren zarar ettiği dönemlerde personel sayısıyla daha rahat oynayabildiği için üretimin iş gücü maliyetinin düşük olduğu ülkelere kaydırılması bir nebze de olsa önlenebiliyor.

Şimdiye kadar Almanya’da günde 8 saat çalışma, işçi ve işveren arasındaki en alışılmış mesai uygulamasıydı. Bu durum son on senede bir hayli değişti. İşsiz sayısının hızla arttığı Almanya’da sürekli iş bulmak gittikçe zorlaşıyor. Ekonomik değişim çalışma hayatını sınırlı iş süresini ön gören yarım mesai ile 400 Euro’luk ücreti aşmayan ve serbest işleri kapsayan istihdam modellerine yönlendiriliyor.

Merkez Bankası'nın kaygısı

Almanya Merkez Bankası 1990’lı yıllardan bu yana istihdam piyasasının gidişatını büyük bir kaygıyla izliyor. Merkez Bankası iktisadi etüdler bölümünden Hans-Georg Wels’e göre istihdam piyasasının durumu ekonomik politikaları önemli ölçüde etkileyecek. İlk zorluklar sosyal güvenlik sisteminin finansmanında saptanıyor. Diğer taraftan bu tür esnek çalışma yöntemleri sayesinde daha fazla sınai işyerinin yabancı ülkelere kaydırılması önlenmiş oluyor: “Geçici çalışmayla sınai üretimdeki talep ve üretimin uyumlastırılması daha kolay oluyor. Tam mesaide çalışanları her zaman bütün gün istihdam etmek giderek zorlaşıyor.”

1991’den 2004’e kadar tam gün çalışanların sayısının beşte bir oranında azaldı. Tam mesai yapanların sayısı 30 milyondan 24 milyona indi. Yarım gün çalışanların sayısı ise 11 milyona yükselerek, ikiye katlandı. Bu mesai modeli aile ve işi bir arada yürütmeyi kolaylaştırdığı için, kısa mesai yapmak daha çok kadınların işine geliyor. Sınai üretim gerilediği ve otomasyona ağırlık verildiği için de bu tür esnek mesai uygulamalarına daha çok hizmet sektöründe rastlanılıyor. Merkez Bankası uzmanı Hans-Georg Wels:

“Buna hizmet sektörü iyi bir örnek. Dükkan açılış saatinin uzatılmasıyla birlikte günde sekiz saati artık karşılayamayan bir durum söz konusu. Benzer bir olaya öğlen ve akşam saatlerinde lokanta, otel gibi hizmet alanları işleten işyerlerinde daha sık rastlanılıyor. Bu tür ihtiyaçlar kısa mesai yapan çalışanlarla gideriliyor.”

Ortalama aylık ücret 400 euro

Alman Merkez Bankası verilerine göre, istihdam piyasasında yarım mesaiden yaralananların sayısı, bu ücretlendirme tipine işveren kesintisi uygulanması nedeniyle 4 milyon 700 bini buluyor. Sözkonusu kişilerin elde ettiği ortalama aylık ücret ise 400 euroya ulaşıyor. Genelde bu işyerleri emeklilere, okul ve üniversite öğrencilerine daha cazip geliyor.

Merkez Bankası uzmanı Wels’e göre bu 400 Euro sınırında çalışma imkanı yaratılması, işsiz sayısının azaltılmasını önlemiş. Wels, “Maalesef ortaya çıkan şey şu: 400 Euro’luk işlerde çalışanların çoğu işsizlikten gelmeyip, bur fırsatı değerlendirmek istedikleri için çalışmaya başlayanlardan oluşuyor. Bu sanırım işin püf noktası” diye konuşuyor.

Japonya’da benzer gelişme

İstihdam piyasasında ortaya çıkan durum sadece Almanya’ya mahsus değil. Japonya’da da tam mesai çalışılan iş yerlerinin sayısı gittikçe düşüyor veya yarım günlük iş yerlerine dönüştürülüyor. Japonya’daki büyük şirketleri esnekleştirip onlara rekabet avantajı kazandıran bu uygulama, aynı zamanda iş arayan gençlerin garantili iş bulma imkanını da bir hayli azaltıyor.