Almanya'da kalkınma yardımları tartışması

Almanya Çin’e yılda 70 milyon Euro’luk projeye bağlı kalkınma yardımı yapıyordu. Dirk Niebel’in, 27 Eylül genel seçimlerinden önce kaldırılmasını istediği ekonomik işbirliği bakanlığının başına getirilmesi siyasi çevrelerde yadırganmıştı. Alman hayır ve yardım kuruluşları Berlin’deki muhafazakâr liberal koalisyonun kalkınma yardımları politikasını kuşkuyla takip ediyor. Gönderdiği uzman personel ile üçüncü dünya ülkelerin kalkınmasına yardımcı olan, Alman Katolik Kilisesi’nin desteğindeki Kalkınma Yardımları Çalışma Grubu adlı dernek de ekonomik işbirliği politikasının geleceğinden endişeli.

Kısa adı AGEH olan Kalkınma Yardımları Çalışma Grubu, Almanya’daki devlet onaylı beş yardım kuruluşundan biri. Aralarında dini ve özel yardım kuruluşlarının da bulunduğu 25 derneğin katılımıyla kurulan AGEH 1959 yılından beri faaliyet gösteriyor ve Almanya hükümetinin sivil barış hizmetleri programında da yer alıyor. Dünyanın savaş ve barışsızlık yüzünden toplum hayatını tehlikeye girdiği bölgelerinde çalışan kalkınma uzmanlarının sayısı her geçen gün artıyor. Ekonomik kalkınmanın savaşları önleyici işlevi, kalkınma işbirliğinin bu alana kaydırılmasında önemli rol oynuyor.

Danışmanlık hizmeti veriliyor

Yardım kuruluşlarının kalkınma halindeki ülkelerde görevlendirdiği uzmanların mesleki profili son yıllarda değişmeye başladı. Bundan 50 yıl öncesine kadar kalkınma halindeki ülkelere mesleki eğitim almış uzmanlar gönderiliyordu. Günümüzde ise AGEH bünyesinde çalışan uzmanların büyük bölümü akademisyen ve bu yüksek okul mezunları ortak ülkelerdeki 54 yardım kuruluşuyla birlikte daha çok danışma hizmeti veriyor. Bu uzmanlardan biri olan Michael Steeb, “İçecek su ihtiyacının karşılanmasından sağlık hizmetlerine kadar çok farklı alanlarda çalışıyorlar. Ama asıl önemlisi, onların insanlara kendi kaderlerine sahip çıkma cesareti aşılayıp onların sorumluluk bilinciyle çevrelerinin hayat kalitesini arttırmalarına yardımcı olmalarıdır” diyor.

Alman kalkınma yardımı kuruluşları aynı zamanda siyasi angajman da gösteriyor, siyasi yapının değiştirilmesine, siyasi bilincin yayılmasına ve gerektiğinde iktidar sahiplerine karşı çıkılmasına katkıda bulunuyor. Öncelikle dini hayır ve yardım derneklerinin siyasi bilinçlenmeye önem verdiğini belirten AGEH personel danışmanı Ulrike Hennlein Üçüncü Dünya ülkelerinde yaşayan insanların haklarını öğrenmesine ve aramasına yardımcı olduklarını anlatıyor:

“Afrika’nın batısında enerji ikmaliyle uğraşan bir uzmanımız görev yapıyor. Doğalgaz ve ham petrol üretimiyle meşgul oluyor. Bu uzman aynı zamanda ülke halkının, konuya salt ticari açıdan bakan uluslararası şirketler karşısında haklarına sahip çıkmasına ve halkla yabancı şirketler arasında kalan hükümete de gerektiğinde kafa tutmasına yardımcı oluyor. Aksi takdirde olan insanlara ve aranan hayat şartlarına oluyor."

Yardım kuruluşları aynı zamanda Almanya’nın ekonomik politikalarına da el atıyor ve hükümetin kalkınma işbirliğindeki kriterlerini değerlendirip taleplerini Berlin'e iletiyor.

Hükümete eleştiri

Hristiyan Birlik ve Hür Demokrat partiler arasında imzalanan koalisyon sözleşmesindeki, ‘kalkınma yardımları, orta boy işletmeler başta olmak üzere Alman özel sektörünün çıkarlarını gözetir’, şeklindeki cümle eleştiriliyor. Kalkınma uzmanları ekonomik işbirliği bakanlığının dışişlerinin bir şubesi haline getirilmesinden endişeli. Ekonomik işbirliği bakanlığının görevinin, Almanya’nın ihracatını teşvik değil, dünyadaki fakirlikle mücadele etmek olduğunu vurgulayan kalkınma uzmanı Michael Steeb yeni koalisyonun küresel fakirlikle nasıl mücadele edeceğini merak ettiklerini söylüyor.

Steeb, “Bir bağımsız yardım kuruluşu olarak kalkınma yardımları politikasının bir bütün teşkil etmesini istiyoruz. Önemli olan, çalışmalarımızın dünyadaki fakirlere yarar sağlaması. Ama kendi çıkarlarımızı gözetirsek bu uzak görüşlülük olmaz ve bize sağlayacağı yarara da uzun ömür biçilemez” diyor.

Peter Kolakowski / Çeviri: Ahmet Günaltay

Editör: Meltem Karagöz