Almanya'da vatandaşlık bilgisi zorunluluğu

Alman Federal Anayasa Mahkemesi, Bavyera Eyaleti yetkililerinin bu konudaki sorusunu yanıtlamayı reddeden bir Türk vatandaşını haksız buldu. Mahkeme, Alman vatandaşlığa geçen Türkler’e, yetkili makamlar talep ettiğinde tekrar Türk vatandaşlığına geçip geçmedikleriyle ilgili bilgi verme zorunluluğu getirdi.

Bu karar çifte vatandaşlık tartışmalarına yeni bir boyut katarken, Almanya’da vatandaşlığa geçiş işlemlerinin Baden Württemberg Eyaleti’ndeki vicdan testi ve son olarak Hessen Eyaleti’ndeki soru kataloğu gibi uygulamalarla zorlaştırılması da ülkede vatandaşlık tartışmalarının giderek daha fazla büyümesine yol açıyor.

Karara göre, Alman Nüfus Dairesi, Türk kökenli yeni Alman vatandaşlarının konuyla ilgili ciddiyetini sorgulama hakkı var. Hedef, söz konusu kişilerin Alman vatandaşı olduktan sonra tekrar Türk vatandaşlığına geçip geçmediklerini tespit etmek. Federal Anayasa Mahkemesi bu durumda bu kişilerin haksızlığa uğramayacağına ve anayasal haklarının da zedelenmeyeceğine kanaat getirdi.

Davanın nedeni

Davaya, Bavyera Eyaleti’nde 1998 yılında Alman vatandaşlığına geçen Türk vatandaşlarına sorulan sorulara yapılan itiraz neden oldu. Bavyera Eyaleti’ndeki yetkililer, Türk kökenli Alman vatandaşlarına tekrar Türk pasaportu alıp almadıklarını sormuş, Bavyera’daki 42 bin Türk kökenli vatandaştan yüzde 14’ü bu soruya “evet, tekrar Türk vatandaşlığına geçtim” cevabını vermişti.

Bu durumda ise Türk vatandaşlığına yeniden geçenlerin Alman vatandaşlığı düşüyor ve kendilerine sınırlı bir oturma izni veriliyor. Yeni Alman vatandaşı olan Türk kökenli bir vatandaşın mahkemede, Alman kökenli göçmenlerden aynı yönde bir talebin olmaması nedeniyle haksızlığa uğradığını iddia etmesi de mahkeme tarafından reddedildi.

Çifte vatandaşlık sorunu

2000 yılında değiştirilen vatandaşlığa geçiş yasası ile birlikte baş gösteren çifte vatandaşlık sorunu, Türk kökenli vatandaşlar arasında sıkıntı yaratıyor. Bu yeni yasayla Almanya’da doğan veya 8 yıl düzenli olarak Almanya’da yaşamış herkes, Alman vatandaşı olma hakkına sahip. Ancak çifte vatandaşlık uygulaması sadece belli ülkeler için geçerli ve Türkiye bu ülkelere dahil değil.

Alman vatandaşı olduktan sonra tekrar Türk vatandaşlığına başvurarak çifte vatandaş olan Türklerin bu yasadışı durumu, geçen yıl Almanya ve Türkiye hükümetleri arasında da sıkıntı yaratmıştı. Alman İçişleri Bakanı’nın, Türk İçişleri Bakanı’ndan çifte vatandaşlığa sahip olan Türkler’in listesini istemesi, Almanya’da yaşayan Türkler’in tepkisine neden olmuştu.

Vatandaşlık testi tartışmaları

Alman vatandaşlığına geçişle ilgili tartışmalar da devam ediyor. Vicdan testi ya da bilgi yarışması benzeri sorulardan vatandaşlık adaylığı kursuna kadar çeşitli öneriler gündemde. Vatandaşlık testine sıcak bakan Almanya İçişleri Bakanı Wolfgang Schauble, ortak bir çözüm bulunmasında ısrarlı. Hükümet ortağı Sosyal Demokratlar ise ülke genelinde geçerli olacak, ortak bir vatandaşlık testi uygulanmasına karşı çıkıyor. Baden Württemberg ve Hessen eyaletlerinden sonra, Bavyera eyaletleri de vatandaşlığa geçmek isteyen göçmenlere yönelik test hazırlıyor.