Almanya’nın göç yarası

İki Almanya'nın birleşmesinin üzerinden 20 yıl geçerken doğu eyaletlerinde çok şey değişti. Eski komünist sisteme göre yapılanan bölgeler tıpkı zamanın Başbakanı Helmut Kohl'ün Doğu Almanya vatandaşlarına söz verdiği gibi yeşeren, güzelleşen bir çehreye kavuştu. Şehirlerde binalar, sokaklar, alt yapı dahil her şey restore edildi, pekçok yeni bina inşa edildi.

Doğu eyaletlerinde nüfus giderek azalıyor

Almanya'nın doğu eyaletlerinden Saksonya Anhalt'taki Dessau kentinde açılan uluslararası yapı sergisi, boşalan ve küçülen kentlerin yeniden yapılandırılması konusuna odaklanıyor. Yani Dessau gibi doğu kentlerinin ortak sorununa.

Sergide Saksonya Anhalt eyaletindeki 19 kentin, hızlı nüfus kaybı karşısında planları, geleceği nasıl şekillendirdikleri konu alınıyor. Sadece Dessau kenti, birleşmenin ardından Batı’ya göçler nedeniyle nüfusunun dörtte birini kaybetmiş. Komşu Rosslau beldesiyle birlikte bölgede şu an 87 bin kişi yaşıyor. Belediye Başkanı Klemens Koschig, ‘şu an' kelimesinin altını çizerek, bu rakamın daha da azalabileceği endişesini dile getiriyor. Koschig, doğu eyaletlerindeki şehirlerin küçülmesinde göçün yanında bir başka etkene de değiniyor:

"Doğum oranlarının azalması da büyük bir sorun. Ve bütün doğu eyaletlerinde yaygın olarak gözlemleniyor. Eskiye oranla çok daha az çocuk dünyaya geliyor. Bu da Dessau için, her yıl bin kişilik bir nüfus kaybını göze almak anlamına geliyor.''

Oysa doğu eyaletlerindeki kentlerin görünüş bakımından zamanla batılı şehirlerden bir farkı kalmadı. Şehir merkezinde itinayla restore edilmiş evler, bakımlı ağaçlar, çiçeklerle süslenmiş meydanlar görmek mümkün. Şehir meydanından dışarı çıkıldığında ise asıl fark göze çarpıyor: Sokak ve caddelerin boşluğu. Oysa Dessau şehri eski komünist Demokratik Almanya Cumhuriyeti döneminde bir büyük kent olarak geniş caddeleri ve miting meydanlarıyla siyasi güç gösterilerinin vazgeçilmez mekanlarındandı. Şimdiyse şehir, barındırdığı nüfüsa büyük geliyor. Belediye Başkanı Koschig'e göre bu durum başka sorunları da beraberinde getiriyor:

"Bizim yüz bini aşkın nüfusa göre bir altyapımız var. Altyapıdan yararlananların sayısı giderek azalırken, masraflar aynı kalıyor. Bu sadece kentin temel altyapısı değil, tüm belediye sınırları içindeki herşey için geçerli.''

Şehirlerde her şey küçülüyor

Eski Doğu Almanya’nın yeniden imarı 20 yıl aldı. Batı eyaletlerindeki çalışanların maaşlarından hala kesilmekte olan dayanışma vergileriyle birlikte toplam 1 trilyon 300 milyar euro bölgeye aktı. Ancak yeniden imar daha tamamlanamadan, şehirlerin küçültülerek yeniden yapılandırılması ihtiyacı ortaya çıktı. Dessau’da her yer inşaat alanını andırıyor. Hemen her semtte su boruları, kanalizasyon, elektrik ve doğal gaz hat şebekeleri ve sokaklar küçültülüyor. Şehir yönetimindeki kadrolar ve toplu taşıma araçlarının sayısı da azaltılıyor. Belediye Başkanı tüm bunların büyük miktarlara mal olduğunu, bu masrafları karşılayacak paralarının olmadığını belirtiyor.

"Kabaca ifade etmek gerekirse, burada bize sıkça yöneltilen soru, neden kendimizi bu pisliğin içinden çekip çıkarabilecek durumda olmadığımız. Ama şunu bilmek gerek. 1990 yılında sanayinin toptan çöküşüyle birlikte burada işletme kalmadı. Dolayısıyla sanayide kalkınma imkanlarından mahrum bırakıldık. Bu nedenle Batı’da benzer büyüklükte normal bir belediyenin gücüne ulaşamadık.''

Doğu Almanya hala gerekli ekonomik güce kavuşamadı. Doğu eyaletlerinde ekonomik güç, kişi başına Batı seviyesinin sadece yüzde 71’ine denk geliyor. Bu bölgelerde işsizlik oranı gibi, işsizlik parası ya da sosyal yardımlarla geçinenlerin sayısı da daha yüksek. Dayanışma paktı yoluyla Batı eyaletlerinden doğuya akan para 2019 yılında kesilecek. Dessau Belediye Başkanı Koschig'e göre, en azından Saksonya Anhalt eyaleti daha uzun yıllar Batı’dan akacak paraya muhtaç olacak.

© Deutsche Welle Türkçe

Sabine Kinkartz / Çeviren: Başak Demir

Editör: Beklan Kulaksızoğlu