Dış ticaretin toparlanması 2014’ü bulacak

Dünya pazarlarına bağımlılığı diğer Avrupa ülkelerinden çok daha fazla olan Almanya ekonomik kriz döneminde oldukça sarsıldı. Almanya, Gayrı Safi Yurtiçi Hâsılası’nın yaklaşık yarısını dış ticarete borçlu. Ekonomik canlanma dönemlerinde ise, dış ticaretin artmasından, Almanya ortaklarından daha kârlı çıkıyor. Almanya 2008 yılında dış dünyaya bir trilyon Euro tutarında mamul mal sattı. Bu ülkede her dört kişiden biri ihracatçı işletmelerde çalışıyor. Almanya’da üretilen katma değerde ihracatın payı üçte biri buluyor. Makine, kimya ve otomotivcilik dünya ticaretinde Almanya’yı küresel oyuncuların liderliğine taşıdı. Almanya’nın dış ticaretteki adını dev sanayi tröstleri kadar orta ölçekli işletmeler de duyuruyor.

Ürkek canlanma bekleniyor

Küresel mali ve ekonomik kriz yüzünden bütün branşlarda ihracat düştü. Sanayiciler birliğinin tahminlerine göre Almanya’nın ihracat hacmi bir yılda %18 oranında daraldı. Krizden önce Almanya’nın ihracatı her yıl yüzde sekiz oranında artmaktaydı. İhracatçı şirketler bu yıl zar zor toparlanacak. Sanayiciler Birliği Başkanı Hans-Peter Keitel’e göre, ‘Almanya’nın ihracatı düzelme yolunda, ama 2008 düzeyine gelmesi zaman alacak’.

İhracatın bu yıl yüzde dört oranında artması bekleniyor. İhracat artışının kriz öncesindeki büyüme oranlarına erişmesi ise 2014’ü bulacak. Keitel ihracat açısından tehlikenin savuşmadığını, merkez bankalarının cömert para politikası yüzünden yeni finans balonlarının şişebileceğini ve banka bilançolarında da muazzam amortisman ihtiyacı bulunduğunu söylüyor. Kriz yüzünden bütün dünyada himayeciliğin artması ve bazı ülkelerde konjonktürü teşvik programlarının sona ermekte oluşu da ihracatçı şirketler açısından risk teşkil ediyor.

AB Almanya’nın en büyük ticaret ortağı

Alman mallarının %57’si Avrupa Birliği’ndeki ortaklarına satılıyor. Başta doğu ve güney doğu Avrupa ülkeleri olmak üzere Birlik dışı Avrupa ülkelerine yapılan ihracatın toplam ihracat içindeki payı ise yüzde on. Ekonomik ve mali krizden fazlasıyla etkilenen Ukrayna ve Sırbistan gibi ülkeler Para Fonu, AB, Dünya Bankası ve diğer kurumların yardımıyla ayakta kalabildi. 2010 yılında da bu bölgelerin düzelme yoluna giremeyeceğini tahmin eden Alman Sanayiciler Birliği, işsizlik ve geri dönmeye krediler gibi problemlerle başa çıkılmasının zor olacağı görüşünde.

ABD ve Asya’nın tetikleyici sinyalleri

Alman sanayi mamullerinin yüzde onu Kuzey Amerika'ya ihraç ediliyor. Resesyon yüzünden 2009 yılında yüzde üç oranında küçüldüğü tahmin edilen Amerikan ekonomisinin düzelme yoluna girdiğini gösteren işaretler artıyor. ABD 2009 yılının son çeyreğinde az da olsa ekonomik büyüme kaydedebildi. GSYH’nin yüzde üçünü bulan ABD’deki konjonktürü teşvik programının dış ticareti canlandırması bekleniyor. Ancak teşviklerin Amerikalıların tüketim harcamalarını arttıracağı ise şüpheli. ABD’deki işsizlik oranı Ekim ayında %10,2’ye çıkarak, son 25 yılın en yüksek düzeyine ulaşmıştı.

Latin Amerika ülkelerinin Almanya’nın ihracatındaki payı sadece %2,4. Yüksek büyüme hızına alışan Latin Amerika ülkelerinin kriz öncesinin son beş yılında kaydettiği büyüme hızı ortalaması %6’nın altına düşmemişti. Finans krizi bu bölgeyi de teğet geçmedi ve Latin Amerika ekonomisi 2009 yılında yüzde iki oranında daraldı.

Almanya ihracatının %13’ünü, dünyanın ‘büyüme bölgesi’ Asya’ya yapıyor. Krizin cız geldiği Çin 2009 yılında da %8,5 oranında büyüyerek herkesi şaşırttı. Milli gelirin yüzde sekizine tekabül eden astronomik konjonktürü teşvik programı sayesinde büyüme hızı sadece yarım puanlık fire verdi. Emin adımlarla dünya devleri arasına girmeye hazırlanan Hindistan da 2009 yılını yüzde beşlik büyüme oranıyla kapattı.

İhracatçı şirketlerin gözü Afrika’da

Alman Sanayiciler Birliği’nin verilerine göre, Orta Doğu ve Afrika’nın Alman dış ticaretinde oynadıkları rol son yıllarda önem kazanmaya başladı. Almanya sınai mamullerinin yüzde üçünü bu bölgelere ihraç ediyor. Mali ve ekonomik krizin hammadde fiyatlarının düşmesine yol açmış olmasına rağmen Afrika ülkeleri 2009’da ekonomik daralma geçirmedi. Almanya’nın ihracatındaki payı yüzde ikiyi bulan Afrika kıtası Almanya’dan daha az ithalat yaptı. Alman malı satışları %16 oranında azaldı. İhracatçı Alman şirketlerinin sadece Güney Afrika Cumhuriyeti'ne yaptıkları mal ve hizmet satışları %28 oranında geriledi.

İhracatın gerilemesi, Güney Afrika'nın satın alma gücündeki düşüşü yansıtıyor. Resesyon 2009 yılında Güney Afrika ekonomisini yüzde iki oranında küçülttü. 2010'da beklenen büyüme bu açığı telafi edemeyecek. Sanayiciler Birliği bu yıl Güney Afrika'ya yüzde altı oranında daha fazla ihracat yapılacağını tahmin ediyor. Böylece Almanya'nın en az ihracat yaptığı Güney Afrika, ithalatını en çok arttıran bölge durumuna gelecek.

© Deutsche Welle Türkçe

Monika Lohmüller/Ahmet Günaltay

Editör: Meltem Karagöz