Amerikalı General McChrystal istifanın eşiğinde

ABD'nin Afganistan’daki güçlerinin komutanı olan Orgeneral Stanley A. McChrystal, Obama yönetimini alaycı bir dille eleştirdiği dergi mülakatının ardından acilen Washington’a çağrılırken, skandal, en kritik döneminden geçmekte olan Afganistan savaşını daha da zora soktu.

Amerikan basını, Savunma Bakanlığı kaynaklarına dayanarak “McChrystal'ın istifa mektubu hazırladığını yazdı. Dergide yer alar demeçleri tepkiyle karşılayan ABD Başkanı Obama, orgeneral ve ekibinin “yanlış hükümler verdiğini” bildirdi, ancak “son kararımı vermeden önce kendisiyle doğrudan görüşmek istiyorum” dedi. Obama, sonuçta vereceği kararın, ülkesi ve Afganistan’daki savaş için en iyisinin ne olduğunu göz önüne alacağını da kaydetti.

Alaycı ve küçük düşürücü sözler

Rolling Stone dergisinin 8-22 Temmuz tarihli sayısı için hazırlanan ve dün internet sitesine konulan haber, Orgeneral McChrystal ve ekibindeki kişilerin, Başkan Yardımcısı Joe Biden, ABD’nin Afganistan Büyükelçisi Karl Eikenberry, Obama’nın Ulusal Güvenlik Danışmanı James L. Jones, ABD’nin Afganistan ve Pakistan özel temsilcisi Richard Holbrooke, Fransız hükümetinde ismi verilmeyen bir bakan ve hatta başkan Obama hakkında alay edici ve küçük düşürücü sözler kullandığını gösteriyor.

Makalede, Orgeneral McChyrstal'ın Başkan Obama’yla Beyaz Saray’da yaptığı ilk toplantıdan düş kırıklığına uğradığı ve görüşmeyi “gazeteciler için 10 dakikalık fotoğraf fırsatı” olarak nitelediği belirtiliyor. Komutan ayrıca, Obama’nın Pentagon’da kendisiyle ve diğer bazı generallerle yaptığı toplantıda başkanı “rahatsız ve gözü korkmuş” biçimde bulduğunu da söylüyor.

Beyaz Saray Sözcüsü Robert Gibbs, Obama’nın makaleden “kızgınlık” duyduğunu belirtirken, isminin açıklanmasını istemeyen üst düzey bir yönetim yetkilisi, Obama’nın özellikle Orgeneral McChrystal’ın, başkanlık görevine ilk başladığında Afganistan savaşı konusunu konuşmaya hazır olmadığı ve bu konuya ilgi göstermediğine ilişkin sözlerine çok kızdığını kaydetti.

James Jones'a “palyaço” benzetmesi

Makalede ayrıca Orgeneral McChrystal’ın yardımcılarından bir kişinin, Ulusal Güvenlik Danışmanı James L. Jones’a “palyaço” olarak atıf yapması da dikkat çekiyor. Orgeneral McChrystal’ın 40 bin ek asker talebine karşı çıkan ABD'nin Kabil büyükelçisi Karl Eikenberry ve Başkan Yardımcısı Joe Biden’la arasında olan gerginlik de makaleye yansıyor. McChrystal, bir soru üzerine “Başkan Yardımcısı Biden’ı mi soruyorsunuz? O kim?” diye yanıt verirken, bir yardımcısı, “Biden? 'Isır beni mi?' (Bite me?) dediniz?” diye ekliyor.

Büyükelçi Eikenberry’nin Washington’a gönderdiği bir telgrafta Orgeneral McChrystal’ın ek asker talebini sorgulamasını da eleştiren Amerikalı komutan, kendisini “ihanete uğramış” olarak hissettiğini söylüyor. Eikenberry'nin bu şekilde kendisini eleştiriden kurtarmaya çalıştığını savunan McChrystal, “Bu, tarih kitapları için kendi tarafını örten bir kişi. Eğer şimdi başarısız olursak ileride ‘biz demiştik’ diyebilmek için” ifadesini kullanıyor.

Makalede, Obama ile Orgeneral McChrystal arasında ciddi herhangi bir politika farklılığından söz edilmezken, eleştirel pek çok açıklama, McChrystal’ın yardımcılarından geliyor.

Beyaz Saray karıştı

Komutanın dergiye yaptığı bu açıklamalar, Washington'da sert tepkilere yol açtı. Beyaz Saray basın sözcüsü Robert Gibbs, orgeneralin sözlerini “çok büyük bir hata” olarak tanımlarken, “asker ana-babalarının, çocuklarını gönderdikleri yapının, Afganistan gibi önemli bir savaşın yürütülmesine yeterli olgunluğa ve yeteneğe sahip olup olmadığını bilmeleri gerekiyor” dedi. Gibbs, sorulan ısrarlı sorulara rağmen Orgeneral McChrystal’ın görevinde kalıp kalmayacağını açıkça söylemeyi reddetti, istifası konusunda da her türlü seçeneğin masada durduğunu belirtti.

Gates: Çok büyük hata

Savunma Bakanı Robert Gates de, yaptığı yazılı açıklamada Orgeneral McChrystal’ın “çok büyük bir hata” yaptığını ve hatalı hüküm verdiğini kaydederken, Genelkurmay Başkanı Mike Mullen’ın, makaleden ve içinde yer alan sözlerden “derin biçimde hayal kırıklığına uğradığı” kaydedildi.

Orgeneral McChrystal ise yazılı açıklamasında, dergideki makale için “bir daha asla tekrarlanmaması gereken yanlış bir hüküm” derken, Başkan Obama, ulusal güvenlik ekibi, sivil liderler ve Afgan savaşını yürüten askerlere büyük bir saygı ve hayranlık duyduğunu kaydetti ve “bunun başarılı bir sonuç vermesine olan bağlılığımı sürdüreceğim” dedi.

Kariyer yaşamı boyunca kişisel onur ve profesyonel dürüstlük ilkelerine bağlı kaldığını vurgulayan komutan, ancak bu makalede ortaya konulanların, bu standardın çok gerisine düştüğünü kaydetti.

Pek çok yeni nesil general gibi medyaya karşı dikkat çekici biçimde açıklık politikası izleyen McChrystal’ın, Rolling Stone dergisine serbest muhabir olarak çalışan Michael Hastings’i de pek çok gizli toplantı ve mülakata aldığı, bar ve restoranlarda bile onunla görüştüğü belirtildi.

Askerler ve siviller arasında çatlak

Rolling Stone’daki tartışmalı makalenin yayınlanması, Afganistan’daki şiddetin giderek arttığı, Başkan Obama’nın, “Taliban ve El Kaide'yi engelle, parçala ve yen” stratejisinin temel noktalarının hız kaybettiği ve üst düzey danışmanlarının birbirlerini suçladığı bir döneme denk geldi.

ABD ile Afgan stratejisi konusunda yakın işbirliği yapan üst düzey bir Avrupalı diplomat, NY Times gazetesine “Evet, Amerikalı yetkililerin sık sık birbirlerini kötülediklerini duyuyoruz ve bunu duymak hiçbir zaman iyi bir şey değil” dedi.

Yönetimin Afganistan stratejisini formüle etmesine yardımcı olan Brookings Enstitüsü’nden Bruce O. Riedel da, “bu panik bir kez daha Obama’nın ekibinin birlikte çalışmadığını, tam tersine birbirlerinin arkasından konuştuklarını gösteriyor” dedi.

© Deutsche Welle Türkçe

Sema Emiroğlu / New York

Editör: Ayhan Şimşek