Okyanusta sular ısınıyor

Çin Başbakanı Ven Ciabao’nun Avrupa gezisine İzlanda’dan başlaması ve ardından İsveç’e gitmesi bir tesadüf değil. Bu seyahatin Arktik Okyanusu üzerindeki gelişmelerle yakından ilgisi var.

Arktik Gözlemleme Değerlendirme Programı'nın (AMAP) 2011 yılı raporuna göre Arktik Okyanusu, gezegenin geri kalanından iki kat hızlı ısınıyor. ABD Ordusu’ndan aynı zamanda oşinograf olan Tümamiral Dave Tittley bu gelişmeye şu sözlerle dikkat çekiyor: “2035 ile 2040 yılları arasında Arktik Okyanusu’nun yılda bir ay buzsuz hale gelmesini muhtemel görüyoruz. Yüzyılın ortasına kadar bu süre 2 ila 3 aya kadar çıkacak. Büyük gemicilik işletmelerinin de masraflarını ve kat etmek zorunda oldukları mesafeleri düşürmek için buraya oldukça ilgi göstereceğini tahmin ediyoruz.”

Denizyolları kısalacak

Buzların erimesiyle birlikte Asya ile Avrupa'yı ve Kuzey Amerika'yı bağlayan çok daha kısa ticari denizyolları ortaya çıkacak. Bu durum hiç kuşkusuz Çin'i de yakından ilgilendiriyor. Örneğin Hamburg ile Şangay kentleri arasında Arktik Okyanusu üzerindeki Kuzey Doğu Geçidi'nden ulaşım sağlanıyor. İki liman arasındaki seyahat Süveyş Kanalı üzerinden yapılması halinde 6 bin 400 kilometre daha uzuyor ve 1 hafta daha uzun sürüyor. Arktik Okyanusu'ndaki buzların erimesi halinde ise bu mesafe ve sürenin daha da kısalması bekleniyor.

Norveç Dışişleri Bakanı Jonas Gahr Store de aynı duruma şu sözlerle dikkat çekiyor: “Biz okyanusu Asya’ya bir köprü olarak görüyoruz. Asya da doğal olarak Avrupa’ya bir köprü olarak... Tüm bir yıl boyunca olmasa da ama yılda birkaç ay geçiş sağlamak mümkün olacak. Avrupa’dan Asya’ya Kuzey Doğu Geçidi üzerinden ulaşmak mümkün olacak. Hatta Kuzey Batı Geçidi üzerinden de… İlgili hükümetlerin emniyeti sağlayacak düzenlemeler yapması şart.”

Yeraltı zenginlikleri

Öte yandan Çin'i değişen güzergâhlar kadar buzulların altında yatan yeraltı zenginlikleri de ilgilendiriyor. Dünyada şimdiye dek keşfedilmemiş petrol rezervlerinin yaklaşık yüzde 13’ünün, doğal gaz rezervlerinin ise en az yüzde 30’unun bu bölgede bulunduğu sanılıyor. Bu kaynakların akıbeti dünyanın en büyük enerji tüketicisi olan Çin'i de doğal olarak ilgilendiriyor. Bölgede ayrıca altın, elmas, çinko ve demir yatakları da bulunuyor.

Kuzey Kutup Bölgesi’ndeki gelişmelerin yönünü belirleyecek olan Arktik Konseyine üye toplam 8 ülke var. Bunlar Kanada, ABD, Rusya, Norveç, Finlandiya, İsveç, İzlanda ve Danimarka. Konseyde Grönland ve Faroe Adaları da Danimarka tarafından temsil ediliyor.  Çin ise alınacak kararlarda söz sahibi olmasa bile konseydeki müzakerelere katılmak için sürekli gözlemcilik statüsü kazanmak istiyor. Bu hedefe ulaşıp ulaşamayacağını ise önümüzdeki günler gösterecek.

© Deutsche Welle Türkçe

Irene Quaile / Çeviren: Ercan Coşkun

Editör: Murat Çelikkafa