260711 Roboter Technik

Bir grup araştırmacı belirli açılardan ilerleme kaydeden robotları deyim yerindeyse çiftleştirerek bunlardan yeni robotlar üretiyor. Bu yeni bilim dalının adı "evrimsel robotik". Robotlar bu sayede yeni yetenekler elde ediyor ve bunları diğer robotlara da aktarabiliyor. Bu tip bir gelişme şimdiye kadar sadece organik canlılarda kaydedilebiliyordu.

Her yıl düzenlenen robot müsabakalarında farklı amaçlarla geliştirilen robotlar birbirleriyle mücadele ediyor. Futbolcu robot, kurtarma robotu ve ev işleri yardımcısı... Ancak araştırmacıların aslında performansı arttırmak için tasarladıkları birçok detay, robotların arızalanmasına neden oluyor.

Stuttgart Üniversitesi Elektroteknik ve Bilişim Teknolojileri Bölümünden Paul Levi’ye göre sorunun nedeni gayet açık. Robot yazılımları üreten programcıların oyun süresince meydana gelebilecek her türlü durumu önceden tahmin etmeleri mümkün değil. Bu nedenle beklenmeyen bir sorun ortaya çıktığında robot devre dışı kalıyor.

Hedef evrim prensipli robotlar

Araştırmacıların yeni hedefi bu nedenle evrim prensibiyle işleyen robotlar üretmek. Bu robotların sadece programcılar tarafından önceden programlanan şeyleri yapmak yerine, yeni sorunlar karşısında yaratıcı yeni çözümler üretebilmesi hedefleniyor. Sistemin nasıl işlediğini Paul Levi “peynir arayan robot” örneğiyle açıklıyor. "Hayatta kalmak için eğer iyi koku alması gerekiyorsa, o zaman koku duyusunu optimize etmesi lazım. Peyniri, yani beslenme kaynağını en hızlı nasıl bulurum? Diğer özelliklereyse daha az ihtiyaç duyulduğu için bunlara daha az odaklanacak " diyen Levi, burada robotun peyniri bulabilmek için kamera ve termometresinin işine yaramadığını, bunun yerine koku sensörlerini kullanması gerektiğini kendi kendine bulmasının önemli olduğunu belirtti.

Doğal evrim, mutasyon yani genlerde meydana gelen küçük değişimler yoluyla oluşuyor. Bu değişimler canlının hayatta kalma şansını arttırıyor. Araştırmacılar şimdi bu prensibi robotlara uyarlıyor. Örneğin 100 robota peynir arama görevi veriliyor. Bu arama sırasında bazı yazılım türleri diğerlerine oranla daha hızlı tepki veriyor. Araştırmacılar peyniri daha hızlı bulan bu robotları deyim yerindeyse birbiriyle çiftleştiriyor.

Sanal çiftleştirme

Ancak yazılım platformunda meydana gelen bu sanal çiftleştirme sonucunda ortaya çıkan yavru robotlar sadece anne ve babalarının programlarına sahip değil. Aynı zamanda ebeveyn robotların program parçalarını birleştiren mekanizma bazen araya küçük mutasyonlar da ekliyor. Yani ne anne, ne baba robotta olmayan özellikler… Bu küçük değişiklikler sonuçta hiç beklenmeyen gelişmelere önayak olabiliyor. Paul Levi doğanın yüzde otuz kayıp prensibiyle işlediğini belirtiyor. Mühendislerin ürettiklerinin yüzde 30'unu kaybetmeyi kolay kabullenemediklerini belirten Levi "Ama evrim böyle gerçekleşiyor" diyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Nils Michaelis/ Çeviri: Banu Ertek

Editör: Nihat Halıcı