Avrupa Birliği'nde İsrail sıkıntısı
8 Aralık 2009
Brüksel'de biraraya gelen AB dışişleri bakanları uzun tartışmalar sonrası İsrail – Filistin anlaşmazlığına ilişkin ortak tutum belirledi. Bakanlar, İsrail'den gelen tepkiler üzerine yumuşattığı ortak açıklamada, gelecekteki iki devletin başkentinin Kudüs olmasını istedi. AB Dönem Başkanı tarafından hazırlanan bildiride, Kudüs'ün statüsüne ilişkin bölümde daha önce “gelecekteki Filistin devletinin başkenti Doğu Kudüs“ olmasının desteklendiği belirtilmişti.
Bildiri taslağında, ayrıca bağımsız bir Filistin devletinin Batı Şeria, Doğu Kudüs ve Gazze'yi kapsaması öngörülüyordu. “Doğu Kudüs“ ifadesinin de kullandığı taslakta, İsrail ve ABD'den sert tepki geldi. Ayrıca AB ülkeleri arasında da görüş ayrılıklarına neden oldu. Aralarında Almanya'nın da bulunduğu bazı Birlik ülkeleri, İsveç tarafından hazırlanan bildiriye destek vermedi.
Gelen tepkilerin ve anlaşmazlıkların ardından bildiri üzerinde değişiklik yapılarak “Kudüs'ün gelecekteki iki devletin başkenti olmasının“ desteklendiği belirtildi.
Asselborn'un tepkisi
Ancak yapılan değişiklikten memnun olmayan bakanlar da var. Lüksemburg Dışişleri Bakanı Jean Asselborn, daha açık ifadeler kullanılmasını istemişti.
Asselborn, “Eğer hepimiz Doğu Kudüs'ün işgal edildiğini söylüyorsak ve eğer Doğu Kudüs işgal altında ise o zaman orası İsrail'e ait değildir“ demişti. Asselborn, ayrıca “Filistin'in Batı Şeria, Gazze ve Doğu Kudüs'ten oluştuduğunu neden kabul etmediğini“ anlamadığını da ifade etmişti.
“Doğu Kudüs“ ifadesinin yer aldığı taslağa ABD ve İsrail'den tepki gelmişti. ABD'den Cumhuriyetçi bir milletvekili, AB dışişleri bakanlarına bir mektup yazarak, bildiriyi hazırlayan AB Dönem Başkanı İsveç'in Kudüs'ü bölme planının kabul edilemez olduğunu ifade etmişti. İsrailli yetkililer de İsrail'in bağımsız ve demokratik bir devlet olarak bir başkente sahip olma hakkının bulunduğunu kaydetmişlerdi.
İsrail değişiklikten memnun
İsrail, üzerinde değişiklik yapılan bildiriden kısmen memnun oldu.
İsveç'in hazırladığı tasarı üzerinde değişiklik yapılmasından memnuniyet duyduğunu belirten İsrail hükümeti, ancak AB'nin Filistinlilerin müzakere masasına oturmaktan kaçındığını görmezden geldiğini savundu.
Türkiye'ye uyarı
AB dışişleri bakanları, ayrıca Türkiye'ye de limanlarını açma uyarısında bulundu. Limanlar konusunda Türkiye üzerindeki baskıyı artıran AB, Ankara'nın Kıbrıslı Rumlara deniz ve hava limanlarını açmamasından derin üzüntü duyduğunu belirtti. AB dışişleri bakanları, Türkiye'nin limanlarını açma yükümlülüğünü yerine getirip getirmediğini gelecek yıl yeniden değerlendirme kararı aldı.
Bu durumda Türkiye'nin katılım müzakerelerinde 2006 yılında alınan, limanlar meselesi çözülünceye dek 8 faslın dondurulması ve kalan fasılların kapatılmaması yaptırımının geçerliliğini koruyacağı ifade edilen kararlarda, Türkiye'nin Kıbrıs Rum kesimiyle ilişkilerini normalleştirmeye yönelik adım atmadığı da hatırlatılarak, AB Komisyonu'na Türkiye'nin yükümlülüklerini yerine getirip getirmediğini yakından takip ederek "bir sonraki yıllık raporunda" bildirimde bulunma görevi veriliyor.
Kararlarda, üye ülkelerin de Türkiye'nin yükümlülüklerini yerine getirip getirmediğini yakından izleyip değerlendirecekleri kaydedilerek, "yeni gecikme olmaksızın ilerleme beklentisine" yer veriliyor.
AFP/dpa/AA, HK/DA
© Deutsche Welle Türkçe