Avrupa "Condi ateşinde"

“Polonya’da olsun, İtalya, Fransa ya da Belçika’da olsun, Amerikan Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice heryerde eski mesajları yeni ambalaja sokup sattı. İkinci dönemine giren Bush yönetiminin bu şirinlik atağı, Washington’dan sevgi ve şefkat gösterisi gelmesini özleyen Avrupalılar’da tam etkisini gösterdi.

Dışişleri Bakanı madam, Irak konusundaki görüş ayrılıklarının aşılması için güzel fırsatlar çıktığından bahsederken NATO dışişleri bakanları Brüksel’de uslu uslu sıraya dizilmiş bir halde hararetli bir şekilde başlarını sallayıp onaylıyorlardı. ABD’nin bu nazik ve uysal tarzı yeni de olsa, bunun karşılığında birşeyler beklediği mesajı da duyabilenler için oldukça açıktı.

Condoleezza Rice, Paris’te yüzünde bir zafer gülümsemesi ile Avrupalılar’ın ABD ile işbirliği yapmak zorunda olduğunu söylüyordu. Avrupalılar ise Rice’ın eski ulusal güvenlik danışmanı olarak Başkan’ın Irak politikasının şekillenmesinde önemli rol oynadığı gerçeğini hemen unutuveriyordu. Irak’ın işgalinin hemen ardından Fransa’yı cezalandırıp Almanya’yı görmezden gelmek isteyen de Rice’ın kendisiydi. Şimdi ise Avrupa’da pembe bulutlarda dolaşıyor.

Hiçkimse çıkıp açıkça itirazda bulunmadı. Rice’ın ‚ABD’nin dünyadaki statükoya yani Ortadoğu, Asya, Afrika ve Küba’daki hürriyetsizlik ve despot yönetimlere tahammül etmeyeceği’ ifadesi, Avrupalılar dahil tüm dünya için önemli sonuçlar doğurabileceği halde.

ABD’nin somut beklentilerini açıklamak Savunma Bakanı Donald Rumsfeld’e düşecek, Condoleezza Rice ellerini kirletmeyecektir. Rice iyilik perisi rolünü oynarken, Rumsfeld Afganistan’a daha fazla asker gönderilmesini isteyen, Irak’a daha fazla askeri eğitimci talep eden, Avrupalılar’a savunma harcamalarını artırmaları için baskı yapan Amerikalı sert amca rolünü üstleniyor. İki hafta sonra Başkan Bush kendisi Avrupa’ya gelip alışık olmadığı başşirin rolünü üstlendiğinde Avrupalı NATO müttefiklerinden politikacılar ve AB liderleri şüphesiz ayaklarına kapanacaktır.

NATO basın merkezi, Bush’un ziyaretinin bir nevi aile buluşması şeklinde geçmesini planlıyor. Avrupalılar kayıp oğullarını yeniden bağırlarına basacak, Amerikan usulü bir sevgi seli yaşanacak. Bush’un Avrupa kıtasındaki en iyi dostu İngiltere Başbakanı Tony Blair konuğa hediye olarak itina ile hazırlanan Iraklı askerlerin eğitimi misyonunu sunacak. Almanya ve Fransa’nın da Irak’ta faaliyet göstermesi için baskı artıyor.

Atlantik’in iki yakası arasındaki bu duygu sömürüsü, çok kısa süre içinde İran ya da Çin konusunda ilk sınavıyla karşılaşabilir. AB, nükleer programına son vermesi karşılığında iyi ilişkiler vadettiği Tahran yönetimiyle ticareti öne çıkarırken, Condi ve takımı için baskıcı molla rejiminin varlığı bile uzun vadede statükoyu değiştirmek için bir neden. Çin konusunda da AB iyi ticari ilişkilere bel bağlarken ABD stratejik nedenlerden dolayı Çin’e silah ambargosunun kaldırılmasını reddediyor. Washington’dan gelen şirinlikler, bu temel farklılıkları ortadan kaldıramadı, olsa olsa üzerini örttü.

Rice’ın, Amerikan Başkanı’nın Avrupa ile ilişkileri güçlendirmeye son derece kararlı olduğunu açıklaması şimdi bir mükafat mıdır yoksa tehdit mi? Bu konuda biraz şüpheci bir ifade Avrupalılar’ın yüzüne yakışacaktır.“