Baradey'in seçilmesi ertelendi

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Başkanı Muhammed el Baradey, yeniden adaylığını koyduğu makam hakkındaki kararın verilmesini bir süre daha beklemek zorunda kalacak. Birleşmiş Milletler’e bağlı kuruluşun yönetim kurulu, Mısırlı Baradey’in üçüncü kez aynı göreve getirilmesi konusundaki kararı Haziran ayına erteledi.

Oysa 35 ülkenin temsilcilerinden oluşan yönetim kurulunun bu toplantısı, 77 kalkınmakta olan ülkeyi biraraya getiren “77’ler Grubu”nun talebi üzerine ve sırf bu amaçla düzenlenen özel bir toplantıydı. Fakat kuruluşun merkezinin bulunduğu Viyana’da yapılan toplantıdan önce Amerikalı diplomatlar Washington’un Baradey’e itirazlarindan vazgeçmediğini açıkladı.

Oysa 62 yaşındaki Mısırlı diplomat, geçtiğimiz yılın sonunda yeniden aday olduğunu açıklamış, başka bir aday gösterilmesi için tanınan süre de 31 Aralık’ta dolmuştu. Washington, bu süre içinde Baradey’e bir rakip bulmak için tüm olanakları zorlamıştı. Fakat başarılı olamamıştı.

Görevi Kasım ayında sona eriyor

Baradey’in görev süresi Kasım ayında sona eriyor. O tarihten sonra başkanlık görevini üstlenecek kişinin en geç, kuruluşun Eylül ayında yapılacak genel kurulunda belirlenmesi gerekiyor.

Viyana toplantısında da açık makam etrafında süren diplomatik çekişme devam etti. Çok kısa süren toplantıda bağlantısızlar hareketi temsilcisi Endonezya’nın yanısıra Çin ve Rusya da Baradey’in adaylığını destekledi. Avrupa Birliği ise arabuluculuk yapmayı deniyor. Fakat, Avrupa Birliği içinde de, başta İngiltere, Fransa ve Almanya olmak üzere üye ülkelerin çoğunun Baradey’e destek verdiği biliniyor. Diplomatik kaynaklar, yönetim kurulundaki temsilcilerin yaklaşık üçte ikisinin de aynı görüşü paylaştığını aktarıyor.

Amerika Birleşik Devletleri’nin buna rağmen hemen hemen tek başına direnişini sürdürmesinin resmi gerekçesi, Birleşmiş Milletler’de başı çeken üye ülkelerin, bu uluslararası kuruluşa bağlı büyük kuruluşların yöneticilerinin iki dönemden fazla görev yapmamaları yolunda daha önce yaptıkları bir anlaşma. Ancak gerçek nedenin başka olduğu herkesin bildiği bir gerçek.

Baradey Irak Savaşı'na karşı çıkmıştı

Baradey, Irak Savaşı’na, Irak’ta nükleer silah bulunmadığını ısrarla açıklayarak karşı çıkmıştı. Üstelik, savaşın ardından tüm ülkeyi tarayan Amerikan uzmanlarının da nükleer silah izine rastlayamaması, Baradey karşısında Amerikan yönetimini zor durumda bırakmıştı. Washington’un, Baradey’e karşı bu olaydan dolayı duyduğu öfke bugüne kadar geçmedi.

İş bununla da kalmadı. Geçtiğimiz yıl İran’da uranyum zenginleştirme faaliyeti belirlendikten sonra Baradey, Tahran’la görüşmeler yapılmasını savunmuş ve askeri seçeneklere kesinlikle karşı çıkmıştı. Bu tavrıyla da yine Amerikan politikasının karşısında yeralmıştı.

Pazarlıklar heyecanla bekleniyor

Fakat diplomatik çevrelerde, Bush yönetiminin Baradey’e karşı direnişinde yalnız kalması nedeniyle, Haziran ayından önce tavrını değiştireceği beklentisi yaygın. Bu arada, Viyana’daki toplantıya paralel şekilde İran’dan gelen, “Avrupa Birliği’yle İran arasında, Tahran’ın nükleer programı hakkında yapılan görüşmelerin, bu ülkede yapılacak seçim sonrasına ertelendiği haberleri derhal yalanlandı. Avrupa Birliği’nin dış ilişkilerinden sorumlu Javier Solana, Lüksemburg’da yaptığı bir açıklamayla, görüşmelere planlandığı gibi 29 Mayıs’ta devam edileceğini belirtti.