NATO Berlin'de Libya'yı görüşecek

Libya krizi, dünya siyasetini meşgul etmeye devam ediyor. Salı günü Libya'da muhaliflerin oluşturduğu Ulusal Konsey’in sözcüsü Ali El İsavi’nin, Lüksemburg'da AB dışişleri bakanlarıyla görüşerek sivillerin korunması talebinde bulunmasından sonra, dün de Libya Temas Grubu Katar’ın başkenti Doha’da bir araya geldi.

"Libya halkının kendini savunabileceği zaman geldi."

Libya, uluslararası gündemin zirvesindeki yerini koruyor. BM'nin yanı sıra AB, NATO, Arap Birliği ve Körfez İşbirliği Konseyi ülkeleri temsilcilerinden oluşan Libya Temas Grubu dün Doha'da Libya'daki durumu masaya yatırdı. Doha’daki konferansın açılışında söz alan ev sahibi Katar’ın Veliaht Prensi Şeyh Tamim Bin Hamad El Tani, "Libya halkının kendini savunabileceği zaman geldi.“ diyerek, Kaddafi ile savaşan muhaliflerin silahlandırılmasını talep etti.

Uluslararası koalisyon içinde çatlaklar var

Ancak bu talep konusunda ittifak içindeki görüş ayrılıkları sürüyor. Uluslararası koalisyon, Libya'da sivillerin korunması için çıkarılan BM kararının silah sevkiyatını kapsayıp kapsamayacağı konusunda ikiye bölünmüş durumda. BM Genel Sekreteri Ban Ki Moon, "Uluslararası toplumun tek bir ağızdan konuşması ve Libya halkı için üstlenilen görevin ortak bir dava olarak görülmesi çok önemli.” şeklinde konuştu, ancak bu birlik çağrısı, koalisyon içindeki çatlakları örtmeye yetmiyor. Özellikle İngiltere ve Fransa Kaddafi’ye karşı askeri operasyonların arttırılmasından yana. İngiltere Dışişleri Bakanı William Hague, "Kaddafi durdurulamadığı takdirde, uluslararası topluluk, masum insanların korunmasını becerememekle mahkum olacak. Halkımız bize Avrupa'nın kıyısında çökmüş bir devlete karşı niye birşey yapamadığımızı soracak. Hareketimizin gerekli, yasal ve doğru olduğunun bilincinde olmamız gerek.” şeklinde konuşuyor.

Nasıl bir destek?

Kaddafi ile mücadele eden Libyalılara destek verilmesi konusunda taraflar hemfikir. Ancak bu desteğin nasıl olacağı konusunda görüşler farklı. Doha’daki konferansa katılan Libyalı muhalifler, hava saldırılarının arttırılmasını isterken, NATO Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmussen, Fransa ve İngiltere’nin de dile getirdiği bu talebe karşı çıkıyor ve "Sivillere zarar gelmemesi için elimizden geleni yapıyoruz. Biz halkı korumak için oradayız. Dengeyi korumamız gerek. Halkı tehdit eden askeri kurumları devre dışı bırakmak, aynı zamanda da sivil kayıplardan kaçınmak zorundayız.” şeklinde konuşuyor.

Kaddafi'nin gitmesi şart

Libya Temas Grubu'nun nihai bildirisinde, krizin çözümü için Kaddafi'nin iktidarı bırakmasının gerekli olduğu vurgulandı. Bildiride ayrıca, Libya'daki muhaliflerin siyasi organı Geçici Ulusal Konsey'e kaynak yaratmak için "geçici bir mali mekanizma" oluşturma kararı alındığı bildirildi.

NATO bakanları da Libya'yı görüşecek

Libya’daki kriz bugün ve yarın NATO Dışişleri Bakanlarının Almanya’nın başkenti Berlin’de yapılacak gayrı resmi toplantısında da ele alınacak. İngiltere ve Fransa’nın, hava saldırılarının artırılması yönündeki taleplerini Berlin’de de dile getirmesi bekleniyor. NATO gözlemcileri, bu iki ülkenin tutumunun arkasında, operasyonların masrafının her geçen gün artmasının bulunduğunu ve Londra ve Paris yönetimlerinin “daha fazla NATO” derken, bir süre sonra “NATO’dan daha fazla para” demeye başlayabileceklerini söylüyorlar. Bu noktada, paktın en güçlü üyesi ABD’nin, operasyonlara askeri kapasitesiyle orantılı katkıda bulunmamasının da rol oynadığı vurgulanıyor.

Kara birlikleri gönderilecek mi?

Kaddafi geri adım atmıyor, siyasi çözüm arayışları ise şu ana kadar sonuç vermedi. Bu tablo da Berlin’de bir araya gelecek NATO bakanlarının işini zorlaştırıyor. Muhalif güçlerin silahlandırılması ve Kaddafi sonrası dönem için dile getirilecek siyasi talepler konusunda NATO içinde önemli görüş ayrılıkları sürüyor.

Libya'ya kara birliklerinin gönderilip gönderilmeyeceği de soru işaretlerinden biri. NATO’nun siyasi yetkilileri soruyu şu ana kadar kesin bir “hayır” ile cevaplandırırken, NATO'nun üst düzey yetkililerinden Alman General Manfred Lange, DW’ye yaptığı açıklamada insani yardımları kara birlikleri ile desteklemek için hazırlıkların çoktan başladığını doğruladı.

“Libya'da durum kontrolden çıkmış durumda."

Libya'daki durum NATO dışında da yakından izleniyor. Rusya Devlet Başkanı Dmitri Medvedev, Çin ziyaretinde yaptığı açıklamada, Libya'da durumun kontrolden çıktığı değerlendirmesinde bulundu:

“Libya'da durum kontrolden çıkmış durumda. Ülke bir iç savaşa saplandığı ve Kaddafi, suç diye nitelendirilebilecek eylemlerde bulunduğu için durum artık Kaddafi'nin kontrolünde değil. BM’nin kararı sınırlı olduğu için operasyonlarını genişletemeyen NATO da duruma hâkim değil. Hava sahasının uçuşa yasak bölge haline getirilmesi hedeflenirken, operasyon tam bir şiddete dönüştü. Fakat yine de hedefe ulaşılamadı, zaten bu konuda herkesin planı farklı. Avrupalılar bir şey diyor, Amerikalılar başka bir şey. Ve nihayetinde isyancılar da duruma hâkim değil, çünkü ellerinde ne yeterli güç, ne de kaynak var. Durum çoktan kontrolden çıktı.”

Afganistan da gündemde

Aralarında Türkiye Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu'nun da bulunduğu NATO ülkelerinin dışişleri bakanlarıyla Afganistan Dışişleri Bakanı, ayrıca Afganistan'da asker bulunduran ve Libya'daki operasyona katılan ülkelerin temsilcileri ile NATO-Rusya Konseyi üyelerinin de katılacağı, Berlin'deki iki günlük NATO Dışişleri Bakanları gayrı resmi toplantısında Libya krizinin yanı sıra ayrıca, Afganistan'da güvenliğin Afgan makamlarına devredilmesi konusunun da ele alınacağı bildiriliyor. Buluşmada, NATO Konseyi'nin diğer ülkeler ile yapacağı işbirliği, kitle imha silahlarının yayılmasının önlenmesi, terörizme karşı mücadele, enerji güvenliğinin sağlanması gibi konuların ele alınacağı ve toplantılar sonunda alınan kararların yer alacağı "Berlin Paketi"nin açıklanacağı kaydedildi.

© Deutsche Welle Türkçe

Christian F. Trippe / Çeviren: Aydın Üstünel

Editör: Beklan Kulaksızoğlu