020511 125 Jahre Kudamm

Üç buçuk kilometre uzunluğundaki, 53 metre genişliğindeki Kurfürstendamm kısa adıyla 'Kudamm'da bugün kutlamalar yapılıyor. Ekim ayına kadar sürecek etkinlikler kapsamında bulvarda yer alan mağazaların vitrinlerinde Kudamm’ın etkileyici tarihi anlatılıyor.

Milyonerlerin caddesi

İşte Berlin’in, belki de Almanya’nın bu en ünlü bulvarı Kurfürstendamm’da gezerken tarihi hissedersiniz. Geçmiş, sokak aralarında, görkemli evlerle kendini gösterir. Burada dolaşanlar 20. yüzyılın başlarında Yahudilerin yaşadığı sosyetik yaşamın izlerini görürler. Kurfürstendamm kısa adıyla ‘Kudamm'da 1913 yılında 120 milyoner yaşıyordu ve gösterişli, dev büyüklükte dairelere sahiptiler.

1933 yıllında bu devir kapandı. Nazi dönemiyle birlikte evler istimlak edildi ve kıyım başladı. Kudamm’ın yan sokaklarından birinde bulunan ve parıldayan kubbesiyle hemen göze çarpan Sinagog, 1938 yılında ateşe verildi. İkinci Dünya Savaşı’nda pek çok ev yıkıldı. Kudamm’da bulunan Gedächtniskirche adlı yıkık Protestan kilisesi bombaların yerle bir ettiği kenti hatırlatıyor. Bugün bir anıt olan kilisenin içinde o dönem fotoğraflarla sergileniyor.

Tozlu yol ünlülerin bulvarı oldu

Kudamm ilk olarak 16. yüzyılda kentten av köşküne giden bir yoldu. 1875 yılında Otto von Bismarck’ın isteğiyle bu tozlu yol bulvar haline getirildi. İlk kez tramvay hattının döşendiği 5 Mayıs 1886 ise Kudamm’ın kuruluş tarihi olarak kabul edilir. Amerikalı iş adamı Buffalo Bill, 1890 yılında bulvar hakkında şöyle yazmıştı:

"Bu caddenin çehresi sürekli değişiyor. İhtişamlı evler, villalar, tahta yapılar, kaba inşaatlar, meyve ve sebze plantasyonları ve alabildiğine ıssız, boş, alan. Bu görüntü Vahşi Batı’daki süreci hatırlatıyor.”

Kudamm her zaman renkli ve hareketliydi. Cadde üzerindeki kafelerinde Berthold Brecht, Erich Kästner ya da Max Reinhard tartışmalar yürütüyordu. 1922’de burada ilk sesli film gösterimi gerçekleştirildi. Savaşın çabuk unutulduğu Kudamm'da İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra sinemalar, mağazalar ve kafeler birbiri ardına açıldı. 1952’de Berlin Film Festivali Berlinale’ye gelen dünyaca ünlü yıldızlar caddede dolaşıyor, yeni yapılan lüks otellerde kalıyordu. Daha sonra Soğuk Savaş döneminde örülen Berlin Duvarı kenti ikiye bölünce Kudamm yeni bir role büründü. Batı’nın penceresi olarak benimsenen cadde 60’lı yıllardan bu yana siyasi düzeni eleştiren gösterilerin meydanı oldu.

Öğrencilerin meydanı

Almanya'da 68 hareketinin katalizatörü olan olaylar yine bu caddede yaşandı. 1962’de öğrenci gösterilerinde Benno Ohnesorg adlı üniversite öğrencisi polis tarafından vuruldu. 1968 ‘de öğrenci hareketinin önderlerinden Rudi Dutschke de suikastten yaralanarak kurtuldu. 1979’da da Almanya’da eşcinseller ve lezbiyenler ilk kez Christopher Street Day festivalini Kudamm’ın sokaklarında kutladı. On yıl sonra Kudamm’da ‘Love Parade’ adlı tekno festivalinin ilki düzenlendi ve kent dans eden insanlarla, müzikle çoştu.

1989 yılında Berlin duvarı yıkıldığında da Kudamm’da yine insanlar dans etti, eğlendi. İki Almanya’nın birleşmesi kutlamaları neredeyse tüm dünyada gösterildi. Yıllarca gizli kalan, kentin eski Doğu Almanya tarafındaki kısımları turistin daha çok ilgisini çekmeye başlayınca Kudamm cazibesini yitirmeye başladı. Ancak 2000 yılında Kudammlılar kolları sıvayarak büyük bir renovasyona girişti, yeni binalar, lüks butik ve otellerle caddenin zengin tarihinde yeni bir sayfa açmayı başardı.

© Deutsche Welle Türkçe

Scholz, Kay-Alexander, Çeviri: Deniz Egilmez

Editör: Beklan Kulaksızoğlu