Blair'in referandum kararı tartışma yarattı

Alman Sosyal Demokrat Parti Avrupa Parlamentosu milletvekillerinden Klaus Haensch, "İngiltere halkı Avrupa Anayasası’nı reddederse, İngiltere AB’den ayrılmalı” diyerek Blair’in halkoylaması düzenleme kararını eleştirdi. Avrupa Anayasası‘yla ilgili olarak parlamentoda yapılan müzakerelere gözlemci sıfatıyla katılan Haensh’in bu görüşlerine birçok Avrupa uzmanı da katılıyor. Uzmanlar, henüz üzerinde tamamen uzlaşma sağlanamayan Avrupa Anayasası ile ilgili yapılacak halkoylamasının, Anayasa çalışmalarını zorlaştıracağı görüşünde.

"Hayır" iki seçeneği gündeme getirecek

İngiltere’de yapılacak referandumdan ”hayır” kararının çıkması halinde iki seçenek gündeme gelecek. AB Anayasa metni üzerinde halkoylamasına giden İngiliz seçmenin istekleri de dikkate alınarak değişiklikler yapılabilecek. Zaten 1993 yılında da buna benzer bir durum yaşanmıştı. Maastricht Anlaşması Danimarka’da yapılan referandumda onaylanmayınca, Danimarka’nın AB ortak para birimi Euro’ya geçmeme isteği kabul edilmiş, ülkede yapılan ikinci oylamada anlaşma onaylanmıştı. Bir başka seçenek ise İngiltere’deki referandumda Avrupa Anayasa taslağına ”hayır” sonucunun çıkması halinde geniş kapsamlı bir reklam kampanyası düzenlenmesi ve taslağın ikinci kez halkoylamasına sunulması. Nitekim İrlanda’da da halk Nice Anlaşması’nı ilk halkoylamasında reddetmiş, 2001 yılındaki ikinci oylamada anlaşmaya ”evet” oyu vermişti.

Almanya’da referandum yok

Anayasa ile ilgili referandum İngiltere dışında Danimarka, İrlanda ve Lüksemburg’da da halkın onayına sunulacak. Polonya, Hollanda ve Letonya’nın da aynı yolu izlemesi bekleniyor. Fransa, Belçika, Estonya, Finlandiya, Yunanistan, İtalya, Litvanya, Malta, İsveç ve Kıbrıs’ta ise parlamento Anayasa taslağı konusunda karar verecek. Almanya’da da Anayasa ile ilgili bir referandum düzenlenmeyecek.

AB’ye üye ülkelerde Anayasa taslağı üzerinde halk ve parlamentolar karar vermeden önce metin üzerinde 25 ülkenin uzlaşma sağlaması gerekiyor. Geçtiğimiz yıl Aralık ayında Brüksel’de düzenlenen zirvede bu başarılamadı. Şimdi İspanya ve Polonya, yani Anayasa metnine muhalif olan iki ülkenin uzlaşmacı bir tavır sergilemesi sonrasında, Anayasa üzerinde Haziran ayında düzenlenecek zirvede uzlaşma sağlanacağı yönünde umutlar yeşerdi. İngiltere Başbakanı Tony Blair bu zirvede ülkesinde düzenlenecek referandumu bazı isteklerini kabul ettirmek için kullanabilir ve "Halkın onayını alamazsam Anayasa’yı ülkemde kabul ettiremem” diyebilir. İngiltere özellikle vergi, hukuk, savunma ve dış politika gibi alanlarda karar verme yetkisini korumak istiyor. Ancak bu taktiği müzakerelere katılan birlik üyesi diğer ülkelerin kullanması da mümkün.

"AB için büyük yenilgi"

DW’den Klaus Dahmann İngiltere’de düzenlenecek referandumun hem Tony Blair hem de AB için büyük bir yenilgi anlamına gelebileceği uyarısında bulunduğu yorumunda şu görüşlere yer veriyor:

”Başbakan Tony Blair Irak Savaşı yüzünden halkın güvenini kaybetti. Buna ek olarak İngiliz magazin basını AB ile ilgili fantazi dolu korku hikayeleri yazıyor. Ayrıca İngiltere’de Anayasa kavramına yeterince alışılmadığını da unutmamak gerekiyor. Çünkü halk Anayasa olmadan da bugüne kadar herşeyin yolunda gittiğine inanıyor. İngilizlerin yarısından fazlasının referandumda Anayasa taslağına ‘hayır’ demesi bekleniyor. Tüm bunlar Blair’i korkutmuyor. Blair Avrupa Birliği’ne kuşkuyla bakanlarla mücadele etmeye hazır olduğu mesajını veriyor. İngiltere’de düzenlenecek halkoylamasında Avrupa Anayasası’na ‘hayır’ kararının çıkması magazin basınının İngiltere Başbakanı Tony Blair’i görevinden etmesine vesile olabilir. Tabii Blair önümüzdeki yıl ilkbaharda yapılması planan seçimleri kazanmayı başarırsa."