BM Güvenlik Konseyi’nden Kuzey Kore’ye kınama

BM Güvenlik Konseyi’nin beş daimi üyesi ve Japonya, Kuzey Kore’nin 5 Nisan'da uzun menzilli füzeyle uzaya uydu gönderme girişimini kınayan bir bildiri taslağı üzerinde anlaştı.

Taslak metin, Pyongyang’ın füze programı ile bağlantılı kişi ve kuruluşlara karşı iki buçuk yıl önce getirilen mali yaptırımlar ve seyahat yasağı tehdidini yeniden canlandırıyor. Metinle ayrıca Kuzey Kore’den yeni bir füze denemesi yapmaması talep ediliyor.

ABD-Çin sürtüşmesi

Taslak metin üzerinde varılan anlaşma, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 15 üyeli Konsey’in Pazartesi günü resmi bir bildiri yayınlaması önündeki engeli de kaldırdı. Ayrıca Kuzey Kore’nin uluslararası camia tarafından kınanması için çaba gösteren ABD ile bunu engellemeye çalışan Çin arasındaki sürtüşme de sona erdi.

Güvenlik Konseyi’nde Cumartesi günü kapalı kapılar ardında yapılan istişareler sonucunda varılan anlaşma, ABD Başkanı Barack Obama’nın Konsey’e, BM kararlarını ihlal ederek füze denemesi yapan Kuzey Kore’nin cezalandırılması çağrısı yapmasından yaklaşık bir hafta sonraya denk geldi.

ABD ve Çinli diplomatların, bir uzlaşı metni ortaya çıkarmalarının üzerinden 48 saat geçmeden BM Güvenlik Konseyi üyeleri arasında uzlaşma sağlandı. Metinde bir yandan Kuzey Kore’nin füze fırlatmasından duyulan hoşnutsuzluk not edilirken, diğer yandan Pyongyang yönetimi, Kore Yarımadası’nın “teyit edilebilir” biçimde nükleer silahlardan arındırılmasını sağlamaya yönelik altılı müzakereleri bir an önce başlatmaya teşvik ediliyor. Bu müzakereler, Aralık ayında ABD’nin Pyongyang’ın nükleer programının durdurulduğunu kanıtlamak için hazırladığı plan hakkında, Washington ile Kuzey Kore arasında anlaşmazlık çıkmasının ardından kesilmişti.

“Hukuk ihlali cezasız kalmayacak”

ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Susan Rice, beş daimi üyenin anlaşma taslağı üzerinde Konsey üyelerini bilgilendirmesinin ardından gazetecilere yaptığı açıklamada, “Biz bu metnin oldukça güçlü olduğunu ve Kuzey Kore’ye, uluslararası hukuku ihlal etmesinin cezasız bırakılmayacağı ve katlanması gereken sonuçlar doğuracağı açık bir mesaj gönderdiği görüşündeyiz” dedi. Rice, “Bu metin, 5 Nisan’daki füze fırlatmayı açık ve kesin biçimde kınıyor ve bunun BM kararlarına ters düştüğünü net biçimde ortaya koyuyor” şeklinde konuştu.

Gazetecilere bilgi veren Güvenlik Konseyi’nin bu ayki dönem başkanı Meksika’nın BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Claude Heller de Konsey’e sunulan taslak başkanlık bildirisinin Pazartesi günü oylamaya sunulmasının beklendiğini söyledi.

Batı’nın nükleer endişesi

ABD ve müttefikleri, Kuzey Kore'nin geçen Pazar günü sabahı Japonya üzerinden uçup Pasifik Okyanusu’na düşen üç aşamalı roketi fırlatarak, aslında nükleer silah ateşleme yeteneğini test etmiş olmasından büyük endişe duyuyor.

Geçen hafta BM’de yapılan istişarelerde ABD yönetimi; Kuzey Kore'nin uzun menzilli roket fırlatarak, bu ülke üzerine 2006'da kabul edilen BM kararı hükümlerini ihlal ettiğini savunurken, Çin ve Rusya bu görüşe karşı çıkmış ve kararın kullandığı ifadelerin belirsiz olduğunu kaydetmişti. Üç saatlik görüşmenin ardından kısa bir basın açıklaması yayınlayan Güvenlik Konseyi, üyelerinin, Kuzey Kore’nin roket fırlatmasına nasıl karşılık verileceği konusunu önümüzdeki bir kaç gün içinde değerlendireceğini bildirmişti.

ABD ve Japonya, önceleri Güvenlik Konseyi’nin bağlayıcılığı bulunan bir karar alması üzerinde ısrar etti. Ancak Rusya ve Çin buna karşı çıkınca, ABD ve müttefikleri, karardan daha az ağırlığı olan bir başkanlık bildirisi yayınlamak üzerinde uzlaşmaya vardılar.

Sema Emiroğlu ( Deutsche Welle / New York)

Editör: Hülya Köylü