BM uzmanları reform önerileri üzerinde çalışıyor

BM Genel Sekreteri Kofi Annan reform önerilerini, “dünya için gözle görülür bir yön değişimi“ olarak sunmuştu. Annan bu sözüyle, Haziran ayında kuruluşunun 60’ıncı yılını kutlayacak olan teşkilatın kuruluş yıllarındaki ve Soğuk Savaş dönemindeki rolünden sıyrılıp yeni, çağdaş bir çehre kazanması gerekliliğini vurguluyordu.

Annan’ın reform listesinin en üstünde “Milenyum Deklarasyonu“ olarak bilinen yoksullukla mücadele geliyor. BM, 2000 yılı Eylül ayında yayınladığı deklarasyonla, 2015 yılına kadar dünyada yoksulluk sınırı altında yaşayan insan sayısının yarıya indirilmesi, salgın hastalıkların önüne geçilmesi ve içme suyu sağlama hizmetlerinin iyileştirilmesi hedefini koymuştu.

Bu hedefler arasında okuma-yazma oranının artırılması ve kadın-erkek eşitliğinin yaygınlaştırılması da yer alıyordu. Ancak aradan geçen beş yılda bu hedeflere yaklaşma yolunda bir ilerleme kaydedilemediğini vurgulayan Annan, sanayi ülkelerinden, GSMH’larının yüzde 0.7’sini kalkınma yardımları için harcama sözünü yerine getirmelerini istedi.

Kriz yönetimi

Annan’ın reform önerileri arasında ikinci bölüm güvenlik yani kriz yönetimi, savaşların önlenmesi ve terörle mücadeleyi kapsıyor. Terör kavramının tanımlanmasında ortak bir çizgi bulunmasını isteyen Annan, bu yolla Ortadoğu sorunu gibi çeşitli konularda BM Güvenlik Konseyi’nde karar alma sürecinde yaşanan karmaşanın sona erdirilmesini amaçlıyor.

Annan, askeri operasyonlar konusunun da yeniden düzenlenmesini, bu konuda BM’nin karar verme gücünü tek başına elinde bulundurmasını istiyor. Böylece Irak işgalinde olduğu gibi BM yetkisi olmadan girişilen savaşların tamamen önüne geçilmesini amaçlıyor. Annan’ın bir başka önerisi ise demokratikleşme ve barışın güvence altına alınması için çalışmaların koordine edilmesinden sorumlu yeni bir komisyon oluşturulması.

İnsan hakları çalışmaları

Reform önerilerinin üçüncü bölümü mevcut insan hakları komisyonunun feshedilmesi. Komisyon’un üyeleri ülke grupları tarafından seçildiği için diktatör rejimler de masaya oturabiliyor ve kendi rejimlerine yönelik eleştiri ya da kararları rahatça engelleyebiliyorlar. İşte bu durumu değiştirmek için Annan, üyeleri Genel Kurul’da üçte ikilik çoğunlukla seçilen, yeni, daha küçük ve daha etkili bir insan hakları kurulu oluşturulmasını istiyor.

Güvenlik Konseyi’nde değişim

Reform önerilerinin son bölümü ise en yüksek karar alma organı olan Güvenlik Konseyi’nin genişletilmesini içeriyor. Uluslararası topluluğun Güvenlik Konseyi’nde daha iyi bir şekilde temsil edilmesi gerektiğini ve örneğin dünyanın herhangi bir bölgesinde askeri operasyon için yetki verilirken hangi ilkelere bağlı kalınacağının çok açık bir şekilde belirlenmesi gerektiğini belirtti. Annan’ın bu önerisi Güvenlik Konseyi üye sayısının 24’e çıkarılmasını ve II. Dünya Savaşı galibi 5 ülkenin Konsey’deki gücünün kısıtlanmasını hedefliyor.