BM'de İran çıkmazı

BM Güvenlik Konseyi’nin beş daimi ABD, Rusya, Fransa, Çin ve İngiltere ile birlikte Almanya’nın üzerinde geçen hafta uzlaşmaya vardığı karar tasarısına karşı Konsey’in diğer üyelerinden itirazlar geldi. Metinde değişiklik öngören Güney Afrika, Endonezya ve Katar'ın önerilerini, Konseyin resmi danışma toplantısından sonra kendi aralarında görüştüler.

Değişiklik önerileri arasında en somut olan Güney Afrika’nın önerileri. Güney Afrika'nın İran tasarısında öngördüğü en önemli değişiklik, İran'ın UAEK ile arasında devam eden teknik görüşmelerle bu ülkenin beş daimi üye ve AB ile arasındaki siyasi müzakere sürecine zaman tanıma amacıyla yaptırımların 90 günlüğüne askıya alınmasının istenmesi. Ayrıca Güney Afrika, tasarının sadece İran'ın nükleer programı üzerinde yoğunlaşması gerektiğini ve bu kapsamda tasarı ekinde isimleri verilen kişi ve kuruluşların mal varlıkları ile seyahat özgürlüklerinin kısıtlanmasının doğru olmadığını savunuyor.

Görüşmeler sürüyor

Tasarı metninde önemli değişiklikler talep eden BM Güvenlik Konseyinin Dönem Başkanı Güney Afrika Cumhuriyeti'nin BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Dumisani S. Kumalo, danışma toplantısında 3 ülkenin metinde istedikleri değişiklikleri ve nedenlerini daimi üyelere anlattıklarını, tasarının sahibi olan 5 daimi ülkenin de kendilerini dinleyerek bu önerileri kendi aralarında görüşecekleri sözünü verdiklerini söyledi.

İran'ın barışçıl bir şekilde nükleer teknoloji kullanmaya hakkı olduğunu, ancak bu hakkın silahlanma ve nükleer silah edinme hakkını içermediğini söyleyen Konsey Başkanı Kumalo, tasarı metninin içeriğinin şu anki haliyle fazla geniş olduğunu, özel olarak İran'ın nükleer programına yönelik olmadığını ve bu süreçte Uluslararası Atom Enerjisi Kurumunun (UAEK) rolünü merkezi planda tutmadığını savundu.

Batı ülkeleri yaptırımların durdurulmasına karşı

Ancak tasarıyı hazırlayan ABD, İngiltere ve Fransa ise İran’a yönelik yaptırımların durdurulmasına karşı. İngiltere’nin BM nezdindeki büyükelçisi Emyr Jones Parry, Güney Afrika’nın önerisini “tamamen sapıkça“ olarak değerlendirirken, ABD’nin temsilcisi Alejandro Wolff da Katar ve Endonezya’dan gelen değişiklik önerilerine karşı çıktı.

Wolff, yaptığı açıklamada, görüşmelerin devam edeceğini teyit ederek değişiklik önerilerinin bazılarının metne katılabileceğini ve oylamanın yine de bu hafta içinde yapılabileceği inancında olduğunu söyledi.

Kuzey Kore görüşmeleri

Bu arada Çin’in başkenti Pekin’de Kuzey Kore’nin nükleer programına ilişkin devam eden görüşmeler de çıkmaza girmiş durumda. Kuzey Koreli müzakereci Kim Kye Gwan'ın, Pyongyang yönetiminin nükleer çalışmalarından doğan sorunun çözüm yollarının görüşüldüğü 6'lı görüşmeleri terk ettiği bildirildi. Kuzey Kore, görüşmelere devam etmek için, daha önce varılan anlaşma gereği dondurulmuş 25 milyon dolarlık hesabın serbest bırakılmasını şart koşmuştu.

Kuzey Kore'nin yanı sıra Güney Kore, ABD, Rusya, Çin ve Japonya'dan temsilcilerin katıldığı 6'lı görüşmelerde Pyongyang yönetiminin nükleer çalışmalarından doğan soruna çözüm yolları müzakere ediliyor.