BM'de nükleer silahlanmaya neşter

Beş yıl önce yapılan konferansta iyimser bir hava hakimdi. Soğuk Savaş sona ermiş, herkes silahsızlanmadan söz ediyordu. 11 Eylül’den dört yıl sonra ise nükleer silahların yayılması, yeni füze başlıkları, Asya ve Orta Doğu’da yeni bir silahlanma yarışı gündemde. Toplantının açılışında konuşan BM Genel Sekreteri Kofi Annan, yeni tehdit ve teknolojiler nedeniyle anlaşmanın yeniden düzenlenmesini isteyerek şöyle konuştu:

“Hepimizin en hassas noktası, nükleer güvenlik zincirinin en zayıf halkası, silahsızlanmayı ilerletme çabaları ve yayılmanın önlenmesi. Ve hepimiz, nükleer tehditleri azaltacak etkili, verimli ve adil bir sistem kurmakta ağır bir sorumluluk taşıyoruz.”

Fakat güncel bu sorunların yanı sıra nükleer silahlara resmi şekilde sahip olan beş ülkenin silahsızlanma yolunda verdikleri sözleri tam olarak yerine getirmemeleri de göze batıyor. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Başkanı Muhammed el Baradey, bu ülkeleri üstü kapalı uyararak “Nükleer silahsızlanma vaadimizin ciddi olduğunu tüm dünyaya göstermemiz gerekli. Bazı ülkeler, caydırıcı etki olarak nükleer silahlara stratejik bir önem verdiği sürece, başka ülkeler de aynısını yapacaktır. Başka türlü düşünerek kendimizi aldatamayız” diye konuştu.

Somut tehditler

Fakat gündemin başında somut tehditler yer alıyor. ABD, Kuzey Kore’nin kınanmasını öngören bir karar çıkmasını istiyor. Avrupa da İran’ın nükleer projesinden vazgeçmesi çabasında. Bu çerçevede, Alman Dışişleri Bakanı Joschka Fischer’in İranlı meslekdaşıyla buluşacak olması bir tesadüf değil. Fischer, bu ülkeyle Avrupa Birliği arasındaki görüşmelerin göç geçtiğini ve Tahran’ın ilan ettiği gibi önümüzdeki günlerde uranyum zenginleştirme faaliyetine yeniden başlaması halinde başarısızlığa uğrayabileceğini belirtti.

Fischer, “Bu görüşmelerin bitmesine yol açar. Böyle olmayacağını ve ilerleme kaydedeceğimizi umuyorum. Çünkü şu açık: Üç Avrupa Birliği ülkesinin, Javier Solana’yla birlikte yürüttüğü görüşmelerin temeli, uranyum zenginleştirilmemesi, başka bu tür faaliyet olmaması” dedi. Görüşmeler başarısız olursa, Washington’ın konuyu BM Güvenlik Konseyi’ne getirmesi bekleniyor.

Kuzey Kore konusunda umutlar

Kuzey Kore konusunda ise genel eğilim, sorunun Güvenlik Konseyi dışında çözülmesi. Joschka Fischer bu konudaki umutları “Kuzey Kore’nin yeniden pazarlık masasına döneceğini umut ediyorum. Altı taraflı görüşmelerden başka seçeneğimiz yok” şeklinde dile getirdi. Almanya’nın silahsızlanmayı ilerletme umutlarının karşısına ise ABD’nin taktik mini atom bombaları çıktı. Nükleer Silahları Denetleme Anlaşması’nın imzalanmasından 35 yıl sonra bu kez gözden geçirme konferansının başarısız kalması olasılığı da var.