BM'de yeni genel sekreter arayışları başladı

Genel sekreterliği, Annan’dan devralacak ismin belirlenmesi için on ay öncesinden sıkı pazarlıklar başlatıldı. Aday arayışınnı kızıştırıcı sözler de hep ABD’nin BM nezdindeki daimi temsilcisi John Bolton’dan geliyor. Bolton, gayri siyasi bir diplomat arıyor ve aday arayışının yazdan önce tamamlanmasını istiyor. Ancak böyle söylentiler çıkarmasının nedeni, Washington’a ters düşen Kofi Annan’ı pasifliğe mahkum etmek de olabilir.

Gözlemcilerse, kararın Eylül’deki genel kuruldan önce çıkmayacağı kanaatinde. Seçim kampanyası ise çoktan başladı. Londra, Washington ve Pekin yönetimleri gönüllerinde yatan adayı çoktan belirlediler, ama sır vermiyorlar. Kofi Annan’ı uğurlama demeçleri de birbirini izliyor.

Adaylar kimler?

Peki, BM Genel Sekreterliği görevini Annan’dan devralacak adaylardan hangileri şanslı? ABD Başkanı George W. Bush eski Polonya Devlet Başkanı Aleksander Kvazniyevski’yi genel sekreter yapmak istiyor. Teamüle göre, Afrika’dan sonra sıranın Asya’ya geleceğini söyleyenlere Başkan, eski doğu blokunun şimdiye kadar hiç genel sekreter çıkarmadığını hatırlatıyor.

Adaylar arasında Güney Kore Dışişleri Bakanı Ban Ki Moon da var. Ama beş büyüklerden Çin’in bu adayı destekleyeceği şüpheli. Doğu Timor Dışişleri Bakanı ile Singapur ve Tayland’ın Başbakanları Go Chog Tong ve Surakiart Sathirathai de Asya’nın diğer güçlü adayları.

Dolasıyla aday listesi oldukça kabarık. Ancak yeni genel sekreterin Asyalı olması ihtimali de yüksek. Dünyanın yüzölçümü ve nüfus bakımından en büyük kıtası 1960’lı yıllarda Rusya ve Çin’in de onaylarıyla U-Thant’ı genel sekreterlik makamına taşımıştı. Seçim sistemiyse daimi üyelerin onayını şart koşuyor. BM Genel Sekreteri Güvenlik Konseyi’nin önerisi üzerine genel kurul tarafından seçiliyor.

Sürpriz isimler

Sürpriz isimler arasında, eski Amerikan daimi temsilcisi Richard Holbrooke’nin favorisi olan Ürdün daimi temsilcisi Prens Hüseyin de var. Amerikan medyası Bill Clinton derken, haftalık Alman gazetesi Die Zeit Joschka Fischer ve Gerhard Schröder gibi dünyaca tanınmış politikacılara şans tanıyor. Ancak güçlü şahsiyetler benimsenmiyor. Özellikle Washington tarafından.