BM’den Guantanamo uyarısı

Birleşmiş Milletler uzmanı Martin Scheinin, Amerika’nın büyük eleştirilere neden Guantanamo askeri üssünde incelemelerde bulundu.

Amerikan hükümetinin davetiyle, Guantanamo üssündeki bir duruşmaya ilk kez katılan Scheinin, gördüklerinin daha önceki görüşlerini pekiştirdiğini söyledi.

Birleşmiş Milletler’in İnsan Hakları ve Terörle Mücadele raportörü olan Martin Scheinin, daha önceki açıklamalarında, Guantanamo’daki terör zanlılarının yargılandıkları askeri mahkemelerin “tarafsız ve adil olmadıklarını”, bunların bir an önce kaldırılması gerektiğini söylemişti.

”Adaletten uzak yargı”

Amerikan askeri üssünde 2001 yılından bu yana tutulan Yemen vatandaşı Salim Hamdan’ın duruşmasını izleyen Birleşmiş Milletler raportörü, Cenevre’ye döndükten sonra izlenimlerini şöyle aktardı: “İzlediğim duruşmalar, kilometrelerce uzaklıktaki bir askeri üste yapılan yargılamanın adil olamayacağını kendi gözlerimle görmemi sağlamıştır. Savunmanın gerekli kanıtları buraya ulaştırması pratik olarak çok zor, hattı imkânsız. Bu duruşmalarda, bırakın kilometrelerce uzaklıktaki bir şahidin, Guantanamo’daki bir başka hücrede tutumlu bulunan kişinin bile dinlenmesi mümkün olmuyor. En azından benim bulunduğum duruşmada yaşanan buydu.”

”Sistem engelliyor”

Birleşmiş Milletler raportörü Martin Scheinin, duruşmadaki askeri hakimin, adil bir duruşma için elinden geleni yaptığını, ancak genel sistemin buna olanak vermediğini kaydetti.

Finlandiyalı raportör, Guantanamo’daki üste 6 yıldır tutulan onlarca şüphelinin hala duruşmaya çıkarılmamış olmasına da tepki gösterdi.

Amerikan askeri kaynaklarına göre halen üste bu durumda olan, El Kaide ve Taliban ile ilişkide olduğundan şüphelenilen yaklaşık 340 zanlı bulunuyor.

Amerikan yönetimi, bu kişilerin durumuna hukuki bir statü kazandırabilmek için, geriye dönük işleyecek şekilde yeni bir yasal düzenleme çıkardı.

Birleşmiş Milletler uzmanı Scheinin, “önleyici tutuklama” adlı bu yasal düzenleme için şunları söyledi: “Şimdi raporumu güncellemem gerekiyor. Burada şunu ifade edeceğim: Yıllardır Guantanamo’da tutulan kişiler için, şimdi geriye dönük olarak işletilmek istenen yeni yasal uygulama, neredeyse keyfi gözaltı anlamına gelmektedir.”

ABD’nin tepkisi

Amerikan yönetimi ise, Birleşmiş Milletler raportörünün, Guantanamo ziyaretine ilişkin ilk açıklamalarına tepki gösterdi. Amerikan Dışişleri Bakanlığının hukuk uzmanlarından Melenie Khanna şunları kaydetti: “Üzücü gerçek şu: Raporun büyük bölümü yine Amerika Birleşik Devletleri’ne yönelik, adil olmayan ve basite indirgenmiş eleştiriler içeriyor. Bu söylediğim özellikle de, El Kaide ile silahlı çatışmalara ilişkin yasal çerçeve konusunda geçerli.”

Amerikalı uzman, Birleşmiş Milletler raportöründen, eleştiriler yerine, sorunun çözümüne dönük pratik öneriler beklediklerini sözlerine ekledi.