160909 Gazakrieg Goldstone

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu öncülüğünde kurulan araştırma komisyonunun başkanı Güney Afrikalı eski yargıç Richard Goldstone, bizzat Gazze'ye giderek, İsrail operasyonunda yaşananlar ve bölgedeki duruma ilişkin tespitlerde bulundu.

Goldstone başkanlığındaki komisyonun hazırladığı 547 sayfalı raporda, İsrail ordusunun geçen yıl Aralık ayında başlayan ve üç hafta süren Gazze operasyonunda savaş suçu işlediği, hatta ‘insanlığa karşı suç’ kategorisinde değerlendirilebilecek eylemlerde bulunduğu belirtiliyor. Ayrıca, İsrail Ordusu'nun Gazze’deki yerleşim yerlerine fosfor bombası attığı, hastaneleri topçu ateşine tuttuğu, kasıtlı olarak gıda depolarını hedef aldığı gibi suçlamalar da raporda dikkat çekiyor. İsrail Ordusu’nun işkence ve bazı insanlık dışı eylemleriyle Cenevre sözleşmelerini ihlal ettiği de rapordaki İsrail'e yönelik suçlamalardan.

"Bu bir skandal"

İsrail Dışişleri Bakan Yardımcısı Danny Ayalon, rapora ilişkin olarak İsrail Radyosu’na açıklamalarda bulundu. Ayalon, raporun bir skandal olduğunu söyledi. Ayalon, “burada dikkate alınmayan şu: İsrail’in Hamas terörüne karşı verdiği tepki, uluslararası hukukta yer alan ülkelerin ‘meşru müdafaa’ hakkına göre haklı bir tepkidir. Peki, bu raporda ne diyorlar? İsrail’in sivillere zarar vermeyi planladığını söylüyorlar. Bu bir skandaldır. Bence, bu rapora ilişkin bir yorumda bulunmak bile gereksizdir" şeklinde konuştu.

Şimdilik yalnızca internette yayınlanan raporun ay sonunda da Cenevre'deki Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi'ne sunulması bekleniyor. Goldstone ve ekibi, raporda İsrail'in sorumlu olduğu insan hakları ihlallerinin aydınlatılması için Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin de devreye girmesini istiyor. İsrail hükümeti ise var gücüyle raporun Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin gündemine gelmesini engellemeye çalışıyor. Bu amaçla, diplomatik girişimlere hız verildi. Zira Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, İsrail’den Gazze’de insanlık suçlarını soruşturmasını talep edebilecek. İsrail’in olumsuz yanıtı durumunda ise rapor Lahey'deki Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne sevk edebilecek. Bunun sonucunda ise Gazze Şeridi’ne yönelik “Dökme Kurşun” operasyonundan sorumlu İsrailli generallerin ve bakanların Uluslararası Ceza Mahkemesi’nde yargılanması söz konusu olabilecek.. İsrailli yetkililer rapordaki suçlamaları kabul etmezken, bu tutuma ülke içinden tepkiler geliyor.

"İsrail yaşananları gizlemeyi bırakmalı"

İsrailli bir sivil toplum örgütü olan Yurttaş Hakları Örgütü'nden Avukat Limor Yehuda ise İsrail’in artık Gazze Savaşı’nda yaşananları "gizlemekten ve bastırmaya çalışmaktan" vazgeçmesi gerektiğini belirtiyor ve “komisyonun araştırmasının sonuçlarını hafife almamamız çok önemli. İsrail’in ‘Dökme Kurşun’ operasyonu sırasındaki eylemlerinin incelenmesi, gelecekte de bu tür yöntemlere başvurulmasının engellenmesi, sivillerin hukuk dışı eylemlere maruz kalmasının önüne geçilmesi bakımından da büyük önem taşımaktadır" diyor.

İsrail’in Birleşmiş Milletler nezdindeki Büyükelçisi Gabriela Shalev ise Birleşmiş Milletler araştırma komisyonunun yetkisini kötüye kullandığını ve tek yanlı davrandığı görüşünde. İsrail araştırmalar sırasında, komisyonla işbirliği içinde çalışmayı da reddetmiş, bu nedenle İsrailli görgü tanıklarının Cenevre'de ifadelerine başvurulmuştu.

Rapor İsrailli uzmanların incelemesinde

Öte yandan İsrail Dışişleri ve Adalet Bakanlığı’ndan uzmanlar, raporu incelemeye başladı. Başbakan Benyamin Netanyahu, raporun İsrail tarafınca istenemeyen bir takım sonuçlar doğurmasını engellemek amacıyla bir danışma kurulu kurdu. İsrail’de yayımlanan ‘Ha'aretz' gazetesinde yer alan haberlere göre, Devlet Başkanı Şimon Peres, Başbakan Netanyahu ve Dışişleri Bakanı Libermann ile Savunma Barak, diğer ülkelerin devlet ve hükümet temsilcileri ile temaslarda bulunarak diplomatik yollardan raporun İsrail için ciddi olabilecek sonuçlar doğurmasını önlemeye çalışıyor. İsrailli yetkililerin gerekçeleri raporun tek taraflı oluşu, “Hamas terörünü ödüllendirmesi” ve gelecekte de teröre karşı kendini savunmaya geçecek ülkelere zorluk çıkaracak olması. İsrail, Gazze operasyonunun Hamas’ın İsrailli sivillere yönelik binlerce roket saldırısının ardından gerçekleştirildiğini vurguluyor.

Sebastian Engelbrecht / Çeviri: Başak Özay

Editör: Ayhan Şimşek