BM'nin Irak kararı

BM, yardım alanında çalışanlarının Irak’a geri dönmesi konusunu düşünüyor. BM Genel Sekreteri Kofi Annan, New York'ta Irak yönetim konseyi ve sivil yönetim temsilcileriyle yaptığı görüşmenin ardından bu yönde işaretler verdi ve Irak konusunda görüşmelerin devamına hazır olduğunu açıkladı. Ancak diplomatik çevreler, Irak’a geri dönüş konusunda ön kararın çoktan verildiğini belirtiyorlar. DW’den Heinrich Bergstresser yorumunda "Irak konusunda BM nereye yöneliyor?" sorusuna yanıt arıyor:

"New York’ta Hudson nehri kıyısındaki BM merkezindeki toplantı sona erdiğinde görünen tablo etkileyiciydi. Amerikalı sivil yönetici Paul Bremer’in taş kesilmiş suratı, İngiltere’nin ırak temsilcisi Jeremy Greenstock’un diplomatik maskeyle örtülmüş donuk ifadesi ve BM Genel Sekreteri Kofi Annan’ın soğukkanlı görünümü.

Üst düzey, ağırbaşlı politikacıların beden dilinin bu kadar açık konuşmasına ender rastlanır. Toplantıdaki tansiyon televizyon ekranlarından bile hissediliyordu. Paul Bremer toplantıya adeta zorla gelmişti. Tüm katılımcılar, özellikle son hafta ve aylarda yaşanan gelişmelerin ardından Bremer’in ne kadar zorlandığını biliyordu.

Irak’ta çıkmaza girilmiş durumda. New York’ta ise ABD ve BM açısından tablo netleşti. Uluslararası topluluğa yani BM’ye tavizde bulunmak istemeyen ABD, Irak sorununu tatmin edici bir şekilde çözmek istiyorsa er ya da geç tavize yanaşmak zorunda.

Amerika ve koalisyon ortakları işgal statüsü gereğince Irak’ta güvenliği sağlamakla yükümlü. BM ise Irak’ta rol oynamak istiyor, ancak Irak’ta asayiş sağlanamadığı için adım atamıyor. Tüm bunların dışında Kofi Annan geri plana atılma, hatta sonuçta BM’nin günah keçisi durumuna düşme tehlikesini hissediyor.

Kofi Annan’ın temkinli görünümü ancak bu şekilde anlaşılabilir. Annan, büyük bir diplomatik beceriyle kendisini teknik konuların aydınlatılmasıyla sınırlıyor, kendisi ve BM’ye biraz daha hareket alanı ve zaman kazandırmaya çalışıyor.

Uluslararası alanda takdir gören Lakhdar Brahimi’nin Irak başdanışmanı olarak atanması da Irak’ta seçimlerin düzenlenmesi imkanını araştırmak üzere bir uzman ekip gönderilmesi kararı da, hem BM’nin hem de ABD’nin uzlaşma için ihtiyaç duyduğu zamanı kazanmaya yönelik adımlar.

Çünkü Irak Savaşı BM’nin temel ilkelerinde birşey değiştirmedi. BM’nin, büyük uluslararası krizlerle başa çıkabilmek ve dünya için büyük önem taşıyan siyasi süreçleri şekillendirebilmek için Amerika’ya ihtiyacı var. ABD de kendi başına açtığı Irak çıkmazından kurtulabilmek için BM’ye ihtiyaç duyuyor.

ABD Başkanı George Bush ve hükümeti hala çabalıyor. Ancak Bush yönetimi Irak’taki dinamiği yönlendirme ve kontrol altında tutmada ne kadar az başarı kaydederse, gerçekleri o kadar çabuk görebilecek ve gerekli tavizleri verebilecektir.

Ve Annan’a gelince: Irak örneği, ABD’yi yaşanacak diğer krizlere ve BM’nin gelişim sürecine katkıya yükümlü kılacak bir fırsat sunuyor. Deneyimli bir diplomat olan Annan, Amerika’yı BM ve ilkeleri çerçevesinde böyle bir katkıya yükümlü kılma fırsatını kaçırmayacaktır."