Bozulan havaların sırrı

Rusya'yı kasıp kavuran sıcak hava dalgası, Pakistan'ı sular altında bırakan şiddetli yağışlar, Çin'de yaşanan toprak kaymaları... Geçtiğimiz haftalarda birbiri ardına meydan gelen olağanüstü doğa olayları uzmanları bile şaşkınlığa sürüklüyor.

Merkezi Cenevre'de bulunan Dünya Meteoroloji Örgütü'nün Dünya İlkim Araştırmaları Programı'ndan Rus fizikçi Vladimir Ryabinin konuyla ilgili şu açıklamaları yaptı: "Sıcak hava dalgası sırasında Moskova sıcaklık rekoru üst üste tam 22 kez kırıldı. Pakistan'a alışılmadık miktarda yağış düştü. Birçok ulusal meteoroloji servisi şimdi bunun nedenlerini araştırıyor. Ancak gerçek nedenler hakkında şu an için ne yazık ki sadece spekülasyon yapabiliyoruz."

"Hava akımı dolaşımının dengesi bozuldu"

İngiliz meteoroloji servisi Met Office'in verdiği bilgilere göre, Doğu Avrupa ve Asya üzerindeki hava akımı dolaşımının dengesi bozuldu. Atmosferin yukarı seviyelerinde bulunan kuvvetli hava akımları yani "jet stream" haftalarca durdu. Normalde bu hava akımları batıdan doğuya doğru aralıksız devam ediyor. Ancak bu yaz bu akımlar yerini değiştirmeyen bir yüksek basınç bölgesi nedeniyle kesintiye uğradı. Bunun sonucunda jet stream güneye kaydı. Orta enlemlerde görülen soğuk hava akımının sıcak ve nemli Muson alçak basıncıyla çarpışması ise Asya'nın güneyinde büyük fırtınalara ve fazladan yağışa neden oldu.

Uzman Ryabinin'e göre yaşanan olağanüstü hava olayları arasında bağlantı bulunuyor. Örneğin Pasifik'te birbirini takiben ortaya çıkan iki hava fenomeni, El Nino ve La Nina yaşanan hava olaylarını yoğun bir şekilde etkiliyor. El Nino sırasında Pasifik'in doğusu Güney Amerika kıyılarının aşırı ısınmasına ve buna karşılık Batı’da yani Asya'da soğumaya neden oluyor. La Nina devresinde ise bunun tam tersi bir durum yaşanıyor. Meteoroloji uzmanı Ryabinin şu anda La Nina döneminde bulunulduğunu, bunun da Muson yağmurlarını şiddetlendirdiğini kaydediyor.

"Dengesizliklere hazır olun"

Ryabinin, Birleşmiş Milletler'in bundan 3 sene önce yayımladığı Dünya İklim Raporu'nda olağanüstü hava olaylarının görülme sıklığının ve şiddetinin giderek artacağı bilgisine yer verildiğine dikkat çekiyor.

Orta Avrupa 2003 yılında rekor sıcaklıklarla karşılaştığında, meteorologlar bunun ancak “bin yılda bir” yaşanan gelişme olduğunu söylemişti. Şimdi ise meteorologlar, büyük sıcaklık dengesizliklerine hazır olunması uyarısında bulunuyor.

Uzmanlar bir araya geliyor

Potsdam İklim Değişikliği Araştırmaları Enstitüsü'nden Anders Levermann'a göre, Pakistan’da büyük felakete yol açan muson yağmurlarının da giderek daha şiddetlenmesi olasılığı söz konusu. Levermann "Küresel ısınma nedeniyle Muson yağmurlarında şiddetlenme bekliyoruz. Tüm örnekler buna işaret ediyor. Burada artan yağışlarla ilgili büyük bir sorun var. Yağışlar yer yer hiç durmuyor. Ve bu yoğun yağışlar toprak kaymaları gibi afetlere neden oluyor." şeklinde konuştu.

Bu yaz yaşanan olağanüstü hava olaylarının sebebini araştırmak için önümüzdeki haftalarda tüm dünyadan meteoroloji uzmanları, Paris ve ABD'de düzenlenecek toplantılarda bir araya gelecek. Uzmanlar ayrıca benzer olayların önceden nasıl daha iyi tahmin edilebileceği konusunda yürütülen çalışmaları ele alacak.

© Deutsche Welle Türkçe

Volker Mrasek / Çeviri: Banu Ertek

Editör: Ayhan Şimşek