Dünya Bankası daha fazla "adalet" istedi

Dünya Bankası artık gelişmekte olan ülkelerdeki yoksulların fırsat eşitliğine sahip olması için daha fazla çaba gösterecek. Dünya Bankası’nın Washington’da açıklanan açıkladığı Kalkınma Raporu’nun başlığı da bu amaca uygun olarak “Adalet ve Kalkınma” ismini taşıyor.

Raporu kamuoyuna duyuran Dünya Bankası’nın başekonomisti Francois Bourguignon, fırsat eşitliği sağlanmasının manevi bir sorumluluğun yerine getirilmesininin yanı sıra, yoksul ülkelerin ekonomilerinin gelişmesini de sağlayacağını ifade etti.

Daha fazla destek talebi

Dünya Bankası, belirledikleri yeni stratejiyle sadece gelişmekte olan ülkelerdeki politikaların değişmesini değil, aynı zamanda uluslararası alanda daha çok fırsat eşitliği sağlanmasını hedefliyor. Raporda, yoksul ülkelerdeki halk gruplarının daha adil hayat şartlarına kavuşması için gelişmiş sanayi ülkelerinin bu ülkelere daha çok destek sunması da isteniyor.

Bu hedef, on yıl öncesine oranla gerileyen kalkınma yardımlarının yanı sıra pazarların açılmasını ve dünya pazarı ve ticaretinde daha adil bir yapılanmayı öngörüyor. Dünya Bankası başekonomisti Francois Bourguignon, bir ülkede ulusal düzeyde daha fazla fırsat eşitliği sağlanmasının o ülkenin ekonomisine yapacağı etkiyi şöyle açıkladı:

“Dünya Bankası raporunun verdiği en temel mesaj ise fırsat eşitliği. Bu ekonomik olanaklar, eğitim, sağlık hizmetleri, istihdam piyasası, hem yerel hem de ulusal düzeyde politikaya iştirak edebilmekle yakından ilintili. Yani, bir toplumda daha fazla fırsat eşitliğine sahip olunmasıyla ekonomik büyüme rakamları arasında bir bağlantı var.“

Fırsat eşitliği

Rapora göre, fırsat eşitliği gelişmekte olan tüm ülkelerde yoksulluğun azaltılması için uygulanan startejinin bir parçası olmalı. Üstelik eşitlik sadece devletin sunduğu hizmetlerde değil, örneğin farklı halk gruplarının toprak ya da su üzerinde eşit haklara sahip olmasında da kendisini göstermeli.

Buna, politik ve ekonomik gücün elit kesimlerce kötüye kullanılmasının engellenmesi de dahil. Rapora göre sosyal adaletsizlik, çocuk ölümlerinin artması, eğitim seviyesinin düşük olması, gelirin azalması ve işsizliğin artması gibi olumsuz sonuçları beraberinde getirebiliyor.

Son 10 yıl için olumlu bilanço

Dünya Bankası ekonomistleri bu yılki raporunda, dünya genelinde son on yılda sağlanan kalkınma ise olumlu olarak değerlediriliyor. Bu olumlu gelişmede, özellikle iki Asya ülkesinin Çin ve Hindistan ekonomilerinin payı var. Ancak bu iki ülkede de yoksul kesim de mevcut. Olumsuz bölgelere bir başka örnekse Afrika’nın Sahara’nın güneyinde kalan bölümü. Afrika ve Latin Amerika’da sosyal adaletsizliğin çok güçlü olduğu gözleniyor.

Dünya Bankası ekonomistleri sadece bu bölgelerde değil, uluslararası alanda da daha fazla fırsat eşitliği talep ediyor. Bu yılki raporu hazırlayan ekonomistlerden Michael Walton ise bu konuda özellikle sanayi ülkelerine görev düştüğünün altını çizerek şunları söyledi:

“Gelişmiş sanayi ülkelerinin kalkınma yardımlarına ayırdıkları miktar, tarım sübvansiyonlarına ayırdıkları miktara oranla çok az. ABD’yi örnek almak gerekirse; ABD gayri safi yurtiçi hasılasının sadece yüzde 0.2’sinden daha az bir miktarı kalkınma yardımına ayırıyor. Oysa BM bu oranı yüzde 0.7 olarak öngörmüştü. Buna karşılık ABD tarım sübvansiyonları için gayri safi yurtiçi hasılasının yüzre 0.9’u ayırıyor.”

Ekonomi liberalleştirilmeli

Dünya Bankası ekonomistlerine göre, sanayi ülkeleri dünya ticaretinin liberalleştirilmesine çalışmalı, üçüncü dünya ülkelerine koydukları ticaret sınırlandırmalarını ortadan kaldırmalı, gelişmekte olan ülkelerden iş gücü göçüne ve yoksul ülkelerin AIDS, verem ve kızamık gibi hastalıklara karşı jenerik ilaçları üretebilmelerine izin vermeli.

Dünya Bankası ekonomistleri, tüm bunların karara bağlanabilmesi için Dünya Ticaret Örgütü’nün Aralık ayında Hong Kong’da yapılacak konferansının iyi bir fırsat olacağı görüşünü savunuyor.